در مطالعات به گزینی برای تحمل به درجه حرارت های یخ زدگی، لازم است تغییرات دمایی به تدریج روی گیاهان اعمال شود تا امکان فعال شدن مکانیسم های سازگاری و بروز اثر ژن های موثر فراهم شود. در این مطالعه به منظور تعیین نحوه اعمال این تغییرات در شرایط این ویترو در نخود، دو رقم ILC533 و ILC482 و یک توده بومی قزوین انتخاب و پس از کاشت در شرایط نسبتا استریل و تولید گیاهچه، ریز نمونه هایی بطول یک سانتی متر از گره های دوم و سوم این گیاهچه ها تهیه و با انتقال به محیط این ویترو گیاهچه های مناسب برای اعمال تیمارهای خوسرمایی فراهم شد. تیمارهای خوسرمایی شامل دو تیمار 10 و 20 روزه در دمای 4 درجه سانتی گراد بودند. سپس گیاهچه های خویافته و شاهد به مدت یک ساعت در هر یک از دماهای 0، 4-، 8-، 12-، 16- و 20- درجه سانتی گراد قرار گرفته و بر اساس درصد خسارت، آزمون پروبیت انجام و دمای LT50 در هر تیمار مشخص شد. ارزیابی تحمل به یخ زدگی با توجه به نتایج LT50 نشان داد که تیمارهای خوسرمایی موجب افزایش تحمل به یخ زدگی شد و دوره خوسرمایی 20 روز در افزایش تحمل به یخ زدگی و زنده مانی گیاهچه ها تاثیر بهتری داشت. این افزایش در رقم ILC533 نمایان تر از دو رقم دیگر بود. همچنین پس از 20 روز خوسرمایی، ارقام متحمل و حساس بخوبی از هم تفکیک شدند. به نظر می رسد طول دوره خوسرمایی 20 روز در دمای 4 درجه سانتی گراد، مدت زمان مناسبی برای به گزینی ارقام نخود در شرایط این ویترو جهت جلوگیری از خسارت شدید سرما باشد و به این ترتیب بتوان با گزینش ارقام متحمل به یخ زدگی امکان کشت پاییزه نخود را فراهم کرد.

کلمات کلیدی