عنوان : ( مأمون و محنه )
نویسندگان: علی ناظمیان فرد ,
Full Textچکیده
مجادلات کلامی در سده‌های دوم و سوم هجری چنان بالا گرفت که انسجام فکری جامعه اسلامی را مورد تهدید قرار داد. یکی از عمده‌ترین موضوعاتی که در این روزگار، مسلمانان را _ در رد و قبول _ دو پاره نمود مسئله ی خلق قرآن بود. منازعات و مجادلاتی که بر سر این موضوع درگرفت سرانجام منجر به دخالت دستگاه خلافت و اتخاذ سیاست محنه از سوی مأمون گردید. این سیاست بی‌سابقه و بی‌نظیر در تاریخ اسلام که او چهار ماه پیش از مرگش به اجرای آن فرمان داد از سوی جانشینانش _ معتصم و واثق _ پی گرفته شد و قریب به 16 سال اساس کار دستگاه خلافت در رویایی با اهل حدیث قرار گرفت. این اقدام بی‌سابقه ی مأمون توجه بسیاری از پژوهشگران حوزه ی تمدن و فرهنگ اسلامی را به خود جلب نموده، و موجب پدید آمدن آراء و فرضیه‌های گوناگون پیرامون این حادثه شده است. این مقاله می‌کوشد تا در تبیین انگیزه‌های مأمون از اتخاذ سیاست محنه، ابتدا سه فرضیه: 1- متأثر بودن خلیفه از معتزله 2- تأثیرپذیری او از تشیع 3- اقتدارگرایی خلیفه در برابر اهل حدیث، مورد سنجش و ارزیابی قرار دهد و سپس با تضعیف دو مفروض نخست، به تقویت فرضیه ی سوم روی آورد تا در پرتو بررسی داده‌های تاریخی، نتایج منقحی را به دست دهد.
کلمات کلیدی
, اهل حدیث, تشیع, خلق قرآن, مأمون, محنه, معتزله
@article{paperid:1016928,
author = {ناظمیان فرد, علی},
title = {مأمون و محنه},
journal = {پژوهش های تاریخی-دانشگاه اصفهان},
year = {2009},
volume = {45},
number = {3},
month = {December},
issn = {2008-6253},
pages = {65--78},
numpages = {13},
keywords = {اهل حدیث،تشیع،خلق قرآن،مأمون،محنه،معتزله},
}
%0 Journal Article
%T مأمون و محنه
%A ناظمیان فرد, علی
%J پژوهش های تاریخی-دانشگاه اصفهان
%@ 2008-6253
%D 2009
