مدیریت منابع آب بویژه آب های زیر زمینی، در مناطق خشک و نیمه خشک از اهمیت خاصی بر خوردار است. عوامل مختلف طبیعی و انسانی در چند دهه اخیر باعث ایجاد شرایط بحرانی و افت سطح آب های زیر زمینی در اکثر مناطق کشور از جمله استان خراسان رضوی شده است. لذا جهت بررسی افت سطح آب های زیر زمینی، دشت مشهد که یکی از مهمترین و بزرگترین دشت های استان می باشد، انتخاب گردید. به منظور انجام این تحقیق، آمار 70 چاه مشاهده ای در طی 2 دوره 10 ساله (76-1366 و 87-1377) مورد بررسی قرار گرفت. در ابتدا داده های آماری جمع آوری و مرتب سازی شدند. پس از ورود داده ها به سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، با استفاده از نقشه های زمین شناسی، توپوگرافی وحدکوه - دشت، با روش درون یابی، نقشه های خطوط هم پتانسیل و پهنه بندی افت سطح آب زیر زمینی تهیه گردید. هیدرو گراف های تراز آب نیز در محیط نرم افزاری اکسل ترسیم شدند. نتایج حاصل از نقشه های هم پهنه افت، نشان دادکه سطح آب زیرزمینی در بخش های مرکزی وغربی آبخوان تا سی متر کاهش داشته است. تمرکز چاه های برداشت با دبی های بالا در این منطقه، براساس نقشـه هم پهنه بهـره برداری، موید مطلـب فوق می باشد. هیدروگراف های تراز آب زیرزمینی نشان می دهند که در طی20 سال به میزان 1/12 متر، یعنی بطور متوسط هر ساله 60 سانتی متر سطح آب کاهش یافته است. از مهم ترین عوامل افت آب زیر زمینی در دشت مشهد می توان به پدیده خشکسالی، برداشت بی رویه، ازدیاد جمعیت، افزایش سطح زیر کشت و تعداد زیاد چاه های برداشت اشاره نمود.

کلمات کلیدی