هدف این پژوهش بررسی ویژگی‌های سبک تاریخ نگاری بیهقی در چارچوب نظریۀ هوش داستانی است. هوش داستانی (رندال، 1999) عبارت است از مجموعه توانایی‌های درک و بازتولید ساختارهای روایی. به عقیدۀ پژوهشگران، می‌توان با استفاده از قابلیت‌ تحلیلی این نظریه ویژگی‌های تاریخ نگاشتی تاریخ بیهقی را که تاکنون بررسی نشده است، مورد واکاوی قرار داد. بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که بیهقی با بهره‌گیری از توانایی‌های پیرنگ‌پردازی، شخصیت‌پردازی، روایت‌پردازی و ژانرپردازی، سال‌ها پیش از ارائۀ نظریات تاریخ تحلیلی توسط متفکران غربی، بسیاری از اصول مورد توجه آنان را به شکلی ماهرانه مد نظر داشته است. وی با تأثیر پذیری از فراروایت‌های فرهنگ ایرانی-اسلامی‌ ‌اثری منسجم و هماهنگ با دیگر مؤلفه‌های تمدن برآمده از این فرهنگ ایجاد کرده است. در پایان، ظرفیت‌های ساختاری مطالعات روایت‌شناختی در ایجاد پیوندهای تحلیلی میان ادبیات فارسی و اصول تاریخ نگاری علمی ‌و بومی‌سازی نظریه‌های روایت شناختی مورد بحث قرار می‌گیرد.

کلمات کلیدی