میان طرفداران اصالت وجود درباره نسبت وجودها با یکدیگر دو دیدگاه تباین و تشکیک وجودها مطرح است. دیدگاه تباین وجودها به حکیمان مشایی نسبت داده شده است که با دیدگاه اصالت وجود ناسازگاری دارد به گونه ای که سبب فروکاهی و همسانی ان با اصالت ماهیت می شود و برخی از نتایج آن سکوت در برابر شبهه ابن کمونه، نبود سنخیت میان علت و معلول، رد مثل افلاطونی و عالم مثال و برزخ است. ملا صدرا با طرح دیدگاه وحدت تشکیکی وجود، بسیاری از مشکلات مهم فلسفه اسلامی را حل و به گونه ای بیان کرد که با ظواهر شریعت هم سازگار است. دیدگاه تشکیک علاوه بر این که تمایز میان وجودها را تمایز وصفی می داند انها را آینه و حکایتگر علت و مبدأ نخستین خود معرفی کرده و با قبول سنخیت میان علت و معلول، تعطیلی در کار واجب تعالی و نبود توحید در صفات و افعال را نفی می کند و پایه استواری برای اثبات عالم مثال که برخی از حکیمان پیش از وی آن را مدلل نکرده بودند، ارائه می کند. از این گذشته وحدت تشکیکی وجود راهی به عرفان اسلامی است

کلمات کلیدی