مطالعه خاک‌های قدیمی می‌تواند به بازسازی اقلیم گذشته و روند تغییر و تحول لندفرم‌ها کمک ‌کند. هدف از این مطالعه، بررسی شواهد پدولوژیک و ژئومورفولوژیک تغییر اقلیم در خاک‌ها و رسوبات جنوب مشهد بود. بدین منظور مورفولوژی دو خاکرخ‌ در دامنه تپه‌ماهورهای گرانیتی و دشت دامنه‌ای و یک مقطع عمیق لسی در دامنه تپه‌ماهورهای گرانیتی تشریح و نمونه‌برداری شد. کانی‌شناسی بخش رس و ویژگی‌های میکرومورفولوژیک افق‌های کلسیک (Bk) و افق‌های کلسیک و آرجیلیک (Btk) با در نظر گرفتن موقعیت ژئومورفیک تعیین شد. نتایج مطالعات قبلی انجام شده سن‌یابی به روش لومینسنس انگیزشی فروسرخ، نشان‌دهنده تشکیل افق Btk در آخرین دوره گرم بین‌یخچالی (MIS5) و رسوب‌گذاری لس در آخرین دوره یخچالی (MIS2) است که از این نظر با دیگر نقاط دنیا مانند چین و اروپا هماهنگی دارد. رنگ قرمز افق Btk نشان‌دهنده شرایط گرم و مرطوب در آخرین دوره یخچالی است. کانی‌شناسی بخش رس خاک‌ها نشان داد که کانی پالیگورسکیت در افق Bk وجود دارد ولی در افق Btk به دلیل شرایط مرطوب در زمان تجمع رس، این کانی ناپایدار شده و توسط پراش پرتو ایکس شناسایی نشد. میکرومورفولوژی افق Btk تایید دوباره‌ای بر شرایط گفته شده است. در مقاطع نازک افق مذکور مشاهده شد که کربنات‌های ثانویه پس از تشکیل، در شرایط مرطوب‌تر توسط مخلوطی از سیلت و رس پوشیده شده‌اند. نتایج این مطالعه نشان داد که تغییرات اقلیمی شمال شرق ایران در آخرین دوره بین‌یخچالی-یخچالی، از نظر کلی با تغییرات اقلیمی در نیکره شمالی هماهنگ است.

کلمات کلیدی