مناطق مورد بررسی بخشی از زون افیولیت ملانژ سبزوار را تشکیل می دهند. مجموعه افیولیتی شمال شرق ایران از دیدگاه زمین شناسی و پتانسیل های معدنی دارای اهمیت است. عمده ترین واحدهای زمین شناسی منطقه چاه یابو مربوط به مجموعه افیولیتی با سن کرتاسه فوقانی است که شامل پریدوتیت های سرپانتینی شده، گابرو، دایک های دیابازی و سنگ های آتشفشانی دگرسان شده دوران سوم بویژه ائوسن است. در منطقه چشمه پلنگ واحدهای سنگ-شناسی مشابه چاه یابو رخنمون دارند با این تفاوت که واحدهای سنگی دونیت با گسترش کمتر و هارزبورژیت با گسترش بیشتری قابل مشاهده است. بررسی های میکروسکوپی بلوک های صیقلی کانسنگ کرومیت مناطق مورد مطالعه نشان می دهد که بافت آنها به دو گروه اولیه و ثانویه قابل تقسیم می باشد. بافت های غالب اولیه در منطقه چاه یابو و چشمه پلنگ، متراکم، نواری، انتشاری، مشبک و پوست پلنگی است. در صورتیکه بافت های کاتاکلاستیکی و کششی از بافت های ثانویه عمده است. مطالعات ژئوشیمیایی نشان می دهد که کرومیت های منطقه چاه یابو و چشمه-پلنگ به ترتیب دارای میانگین مقادیر اکسیدکروم (Cr2O3) 15/53% و 93/42% ، اکسید آلومینیوم (Al2O3) 15/6% و 92/8% ، اکسید منیزیم (MgO) 92/15% و 42/22% و اکسید تیتان (TiO2) 14/0% و 19/0% می باشند. نسبت [Cr/(Cr+Al)] در کرومیت های منطقه چاه یابو و چشمه پلنگ به ترتیب بیشتر از 91/0 و 76/0 می باشد که نشان دهنده کانسارهای کرومیت نوع کروم بالا و آلومینیوم پایین است. مقادیر بالای Cr2O3 و MgO و نیز مقادیر پایین Al2O3 و TiO2 کرومیت های مناطق مورد مطالعه با موقعیت استراتیگرافیک عمیق کرومیت ها در توالی افیولیتی (پریدوتیت های تکتونیزه) تطابق دارد که احتمالاً منشأ ماگمایی هر دو کانسار گوشته فوقانی بوده است. با توجه به استاندارد ویژگی های شیمیایی لازم کرومیت به منظور استفاده در صنایع فروکروم (Cr2O3>46% و Cr/Fe>3) و شیمیایی (Cr2O3>44% و Cr/Fe>1.5) کانسنگ کرومیت استخراج شده از ذخایر معدنی چاه یابو و چشمه پلنگ می تواند در صنایع متالورژی و شیمیایی کاربرد داشته باشد.

کلمات کلیدی