در آغاز هزاره سوم که همراه با ضعامت و غلبه مفهوم جهانی شدن, جهان گرایی و جهانی بودن در مقابل تضعیف مفاهیم ملی گرایی, ملی بودن و ملی ماندن است وتعاملات دولت- ملت به پیوند فرد در نظام جهانی تبدیل شده و ساختارهای سنتی پیشین دولت – ملت در مقابل ساختار مدرن فرد- جهان کم اهمیت و کمرنگ شده اند و در این میان به همت جریان غالب اطلاعات و ارتباطات- جامعه بسته و سنتی- به جامعه شبکه ای تبدیل شده و فضای جریانها جایگزین مفاهیم سنتی موقعیت و مکان شده است و در این فضای جریانی, نقاط و به ویژه نقاط شهری مانند گره هایی در سیستم شبکه و به عنوان مراکز -فرماندهی و کنترل- نقش بسیار مهمی در هدایت و ساماندهی جریان سرمایه, نیروی کار, حسابهای مالی, کالا و خدمات ایفا می کند. مناطق مرزی و شهرهای مستقر در این مناطق که زمانی به دلیل محدودیتهای ارتباطی, در انزوای جغرافیایی به سر می برند و به دلیل دوری از مرکز و ضعف امواج و آثار توسعه مرکز محور , در پایین ترین رده بندی توسعه قرار داشتند, مناطق مرزی و شهرهای مستقر در این مناطق در هزاره جدید و آغاز عصر اطلاعات و ارتباطات, به شاهراهها, ورودی ها و گره های توسعه و پیشرفت تبدیل شده اند. هدف این مقاله نیز تحلیل ویژگیهای نواحی مرزی استان خراسان ( شهرهای باجگیران, لطف آباد, سرخس و دوغارون) و نقش موثر این شهرها در تسریع روند توسعه می باشد. همچنین شناسایی مسایل و مشکلات و تنگناهای ساختاری و قانونی این مناطق و نقاط گره ای به منظور بهره برداری از امکاناتی که در آن سوی مرزها وجود دارد, از دیگر مسایل است که در این تحقیق بررسی شده است.

کلمات کلیدی