جنس درمنه (Artemisia) در سطح وسیعی از مراتع استپی و نیمه استپی ایران گسترده شده است. برخی گونه های این جنس با تولید متابولیت های ثانویه ای از جمله ترکیبات فنلی و ترپنوئید ها بر رشد و بقای گیاهان زیر اشکوب خود اثر بازدارندگی یا آللوپاتی دارند. هم چنین درمنه با ایجاد شرایط مناسب در میکروکلیمای زیر اشکوب خود، سبب استقرار سایر گیاهان مرتعی می شود. به این ترتیب بررسی احتمال وجود و چگونگی تاثیر آللوپاتی گیاهان پرستار نظیردرمنه، بر گونه هایی که در زیر اشکوب آن ها می رویند، ضروری به نظر می رسد. در تحقیق حاضر، محتوای ترکیبات فنلی در اندام هوایی و ریشه گیاه درمنه خراسانی Podl.) khorassanica Artemisia) و تغییر آن در مراحل مختلف رشد و نمو و هم چنین تاثیر آن بر رشد و میزان فتوسنتز در گیاهچه بروموس کپه داغی ) Bromus kopetdaghensis Drobov.) مورد بررسی قرار گرفت. نمونه برداری از مراتع بهارکیش در شهرستان قوچان در چهار مرحله مختلف از رشد و نمو گیاه درمنه خراسانی انجام شد. بر طبق نتایج عصاره فنلی حاصل از اندام هوایی درمنه نسبت به عصاره ریشه با شدت بیشتری موجب کاهش رشد و وزن خشک برگ و ریشه گیاهچه های بروموس شد. مقدار کل ترکیبات فنلی موجود در عصاره اندام هوایی و اثر بازدارنده آن ضمن عبور از مرحله رویشی، گل دهی و بذردهی به طرز معنی داری کاهش یافت، در حالی که مقدار کل فنل ها و تاثیر آللوپاتی عصاره ریشه در مراحل مختلف رشد و نمو تقریبا یکسان بود و تفاوت معنی داری با یکدیگر نداشت. تغییر میزان کلروفیل موجود در برگ گیاهچه بروموس تحت تاثیر عصاره فنلی اندام هوایی و ریشه گیاه درمنه نیز وضعیت مشابهی را نشان داد. با توجه به چگونگی تغییر خاصیت آللوپاتی گیاه درمنه در چرخه زندگی خود، توصیه می شود که کشت سایر گیاهان علفی مرتعی در زیر اشکوب آن در مهرماه که گیاه در مرحله بذردهی است و کم ترین تاثیر بازدارندگی را دارد، انجام شود.

کلمات کلیدی