به منظور ارزیابی اثرات میزان کـود نیتروژن و تقسیط آن بر الگوی تخصیص ماده خشک وخصوصیـات کمـی و کیفی چغندرقند، آزمایشی در سـال 1379 در روستای برات آباد شهرستان فریمـان انجام گرفت. در این آزمایش سـه سطح کـود نیتروژن(N1 ،70؛N2 ،140؛ N3 ،210 کیلوگرم نیتروژن خالص درهکتار) و چهار سطـح تقسیـط (S1، 100% مصرف کود، هنگام کاشت ؛ S2 ، 75% مصرف کـود هنـگام کاشت و 25% در مرحله تنک کردن؛ S3 ، 50% مصرف کود هنگام کاشت و 50 % در مرحله تنک کردن؛S4 ، 25% مصـرف کـود هنـگام کاشـت و 75% در مرحله تنک کردن) به صورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار مورد ارزیابی قرارگرفت. برتری تخصیص ماده خشک بین اندام هوایی و زمینی در تیمار 70 کیلوگرم نیتروژن در هکتـار 66 روز بعد از سبز شدن (1350 درجه روز رشد) و در تیمار 210 کیلوگرم نیتروژن در هکتار 76 روز بعد از سبز شدن (1460 درجه روز رشد ) به نفع ریشه ذخیره ای جابجا شد. الگوی تقسیط S1 در تمام مراحل رشد نسبت بیشتری از مـاده خشک را به ریشه اختصاص داد به طوریکه پس از 1400 درجه روز رشد (15 مرداد ماه) میزان مواد فتوسنتزی اختصاص داده شده به ریشه و اندام هوایی مساوی و معادل 50% بود، در حالیـکه در همین مرحله الگوهـای دوم ، سـوم و چهـارم تقسیط به ترتیب 47% ، 44% و 38% ماده خشک را به ریشه و بقیه آن را به اندام هـوایی اختصـاص دادند. نتــایج آزمایش نشان داد که کـود نیتروژن اثر معنی داری در تغییرات عیـار، پتاسیم، سدیم، خلوص شربت خام، درصد قند قابل استحصال، راندمان استحصال و درصد قند مـلاس داشت اما تاثیر آن بر عملکرد ریشه، عملکرد قند و نیتروژن مضره معنی دار نبود. با افزایش مصرف کود نیتروژن میزان عیار، درصد قند قابـل استحصال و راندمان استحصال کاهـش ولی عمـلکرد ریشه، مقدار پتاسیم، سدیم، نیتروژن مضره و درصد قند ملاس افزایش یافت. بیشترین عملکرد قند خالص (4/4 تن در هکتار) مربوط به تیمـار 70 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بود. در این مطالعه تاثیر الگوهای مختلف تقسیط و اثرات متقابل تقسیط و مقدار نیتروژن بر خصوصیات کمی و کیفی چغندرقند معنی دار نبود. البته بالاتـرین عملکرد قنـد خالص (8/4 تن در هکتار) در تیمارN1S1 (حداقل میزان کود نیتروژن و مصرف آن در زمان کاشت) به دست آمد.

کلمات کلیدی