کناره‌های خلیج‌فارس دارای ویژگی‌های جغرافیایی، آب و هوایی و استراتژیکی کمابیش همانندی است. شنزارهای بزرگ و بیابان‌های تف زده، این سرزمین‌ها را از مناطق داخلی جدا می‌کند و راه دسترسی به آن‌ها را دشوار می‌سازد. کمبود آب و بارش باران، هوای بسیار گرم همراه با رطوبت بالا، تابستان‌های داغ و دراز، همگی زیستن را در این شنزارها دشوار می‌کند. از سوی دیگر دریا به کمک ساکنان این دیار می‌آید تا به جای اشتغال به کشاورزی و دامپروری با صید و بازرگانی دریایی گذران زندگی کنند و از طریق آبراه خلیج فارس با سایر کرانه ها و با گذر از تنگه‌ی هرمز با جهان در ارتباط باشند. در برابر،همین ویژگی های جغرافیایی و استرتژیکی آن‌ها را از دراز دستی‌های همسایگان به دور می‌دارد تا در هنگام تعقیب از خشکی به دریا و از دریا به صحراه پناه ‌برند. این ویژگی‌ها در درازای تاریخ از این دیار پناهگاهی امن ساخته است تا ساکنانش به دور از بیم تعقیب کنندگان به زندگانی خود بپردازند و باورهای خود را بورزند.همان گونه که آثار این استقلال مذهبی را هم اکنون نیز می توان در این سرزمین مشاهده کرد که با وجود فشار های موجود از سوی اکثریت اهل سنت هنوز بسیاری از ساکنان آن بر مذهب تشیع باقی مانده اند. آیا چنین پناهگاهی می‌توانسته است رانده شدگان از ایران و تمدن های مجاور را در خود جای دهد؟ چه کسانی؟ با چه باورهایی؟ و در چه زمان هایی بدانجا پناه بردند؟ این کار بر آن است تا با کمک روش تحقیق تاریخی تأثیر این ویژگی‌های جغرافیایی و استراتژیکی کناره‌های خلیج‌فارس را در استقرار و دوام گروه های رانده شده به ویژه قرمطیان بحرین معین کند.

کلمات کلیدی