هر پژوهشی بر مبنای طرح مساله و فرایند حل آن پیش می رود. گزارش پژوهش، بخشی از پژوهش است که بر اساس فرایند پژوهش، باید تصویر منطقی از چگونگی تبدیل داده های به دست آمده در مورد موضوع پژوهش به دانش و در نهایت حل مسئله ارائه دهد. لازمه این امر، استفاده از تفکر سیستمی در تهیه گزارش است. در تفکر سیستمی، تمامی اجزا و عناصر پژوهش در پیوند با یکدیگر مورد توجه هستند. به عبارتی، نه تنها تمام عناصر در این رویکر باید مورد بحث قرار گیرند، بلکه پیوند بین آنها هسته اصلی موضوع مورد بحث را در گزارش پژوهش تشکیل می دهد. در تفکر سیستمی، عنصری که چرخه این نوع تفکر را به حرکت وا می دارد، تقکر انتقادی است. در گزارش یافته ها، در چند قسمت، یعنی ارائه داده ها و چگونگی تبدیل آنها به دانش در مورد واقعیت های مورد پژوهش، رابطه دانش کسب شده با مسئله پژوهش، وضعیت واقعیت کسب شده با عناصر مرتبط، رابطه واقعیت های به دست آمده با سایر واقعیت های جهان هستی و در نهایت، ارتباط راه حل های ارائه شده با مسئله طراحی شده، به وسیله تفکر انتقادی، به چالش کشیده می شود. این روند نه تنها به داده ها و اطلاعات و دانش به دست آمده از آنها به عنوان اجزای یک سیستم می نگرد، بلکه پیوسته رابطه بین آنها را مورد کنترل قرار می دهد. در یک سیستم واقعی، تمام عناصر، فرایندها و اجزا، در شبکه ای به هم پیوسته قرار گرفته و یک تصویر کلی از یک واقعیت را نشان می دهند. تفکر انتقادی، وجود عناصر و پیووند درونی بین آنها را کنترل می کند. چنین رویکردی در گزارش یافته ها، اعتبار پژوهش و واقعیت نمایان می شود و پیشنهادهای ارائه شده برای حل مسئله را افزایش می دهد.

کلمات کلیدی