مفهوم قلمرو به عنوان \" مرز جغرافیایی اقتدار سیاسی و حیطه صلاحیت دولت \"، در علوم سیاسی و حقوق بین الملل، کاربرد میان رشته ای پیدا کرده است. یکی از ویژگی های بنیادین هر قانون اساسی، وجود اصلی است درباره حدود و ثغور و نحوه تغییر و دفاع از مرز/ قلمرو سرزمینی دولت/کشور که به نحوی مؤکد، ویژگی های عمومی آن بر شمرده می شود. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دستامد انقلاب اسلامی است. به همین جهت، هم متکی بر نگاه به درون بوده؛ و هم اتکایی بر نگاه به بیرون داشته است. قانون اساسی کنونی، هم اشارتی به مرز جغرافیایی نموده؛ و هم از در نور دیدن مرزهای سیاسی به وسیله مقومات و مقولات ایدئولوژیک سخن به میان آورده است. نگاه تلفیق گرایانه قانون اساسی جمهوری اسلامی که هم مفهوم مرز سیاسی و جغرافیایی را در خود نهاده و هم نگاه فرامرزی، جهان وطنانه و امت نگرانه را در متن خود گنجانده است، از یک سو، برآمده از ویژگی های خاص انقلاب اسلامی و خصوصیات عام انقلاب ها تلقی می شود؛ و از دیگر سو، سیاست خارجی انقلابی برآمده از درونمایه های قانون اساسی را، دووجهی و مبتنی بر دو نگاه جغرافیایی و عقیدتی نموده است. نگارنده، با تکیه بر تحلیل متن مذاکرات مجلس خبرگان قانون اساسی که موجب مصوب شدن قانون اساسی ایران در سال 1358 ه. ش. شد، کوشش نموده است نشان دهد مفهوم مرز و قلمرو از کدام ویژگی ها برخوردار شده است.

کلمات کلیدی