خشکی و شوری از مهمترین تنشهای غیر زنده هستند و از مشکلات عمده کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک به شمار می روند که نقش مهمی در استقرار و تولید گیاهان دارد. لذا انتخاب ارقام مقاوم به شوری و خشکی برای کشت در مناطق مذکور بویژه در مرحله جوانه زنی و سبز شدن ازمهمترین اهداف بهنژادی و به زراعی به شمار می رود. از این رو این پژوهش به منظور بررسی اثرات تنش شوری و خشکی بر واکنش جوانه زنی توده ها (سبزوار و کلات) و رقم اصلاح شده (اولتان) اجراء شد. در این بررسی القاء شرایط شوری و خشکی در محیط آزمایشگاه با 10 - و 12 - بار و پلی اتیلن گلیکول با غلظت های صفر ،-8 ، -6 ،-4 ،-3 ،- استفاده از محلولهای کلرور سدیم در غلظت های صفر (شاهد)، 2 8- بار صورت گرفت. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. نتایج این ،-6 ،-4 ،-3 ،-2 ،- (شاهد)، 1 بر ژنوتیپها و همچنین درصد جوانهزنی، طول ریشهچه، ساقهچه و (p< بررسی نشان داد که سطوح تنش شوری و خشکی تأثیر معنیداری ( 0.01 وزن خشک ریشهچه و ساقهچه داشت. در بین ارقام و سطوح مختلف شوری و خشکی در سطح صفر بار (شاهد) 100 % جوانه زنی مشاهده شد. ولی در بین تیمارهای آزمایش بیشترین درصد جوانهزنی در سطح خشکی 1- و شوری 2- بار بترتیب با ( 98 و 100 درصد) وکمترین آن درسطح 41 درصد) حاصل شد، درصد و سرعت جوانهزنی در بین ژنوتیپها متفاوت بود بطوری که / 3 و 6 / خشکی 8- و شوری 12 - بار بترتیب با ( 08 درصد جوانهزنی رقم اصلاح شده اولتان نسبت به توده های محلی درتنش خشکی کاهش داشت ولی در سطوح شوری برتری داشت، همچنین تنش خشکی اثر بیشتری بر طول ریشهچه نسبت به ساقهچه داشت. و طول ساقهچه در شرایط خشکی و طول ریشه چه در شرایط تنش شوری کاهش بیشتری نشان داد. به طور کلی با افزایش سطوح شوری و خشکی تمام پارامتر های رشد و استقرار بذر، از قبیل سرعت جوانهزنی، سرعت رشد نشاء و ماده خشک کاهش یافت ولی آستانه تحمل سطوح شوری و خشکی در پارامترهای مختلف اندازه گیری شده متفاوت بود.

کلمات کلیدی