در این مطالعه مدل منطق فازی با استفاده از برنامه ریزی غیر خطی برای ایجاد مجموعه ای بهینه برای تولید پایگاه داده فازی به منظور بهره برداری بهینه از مخزن سد ایلانجق با هدف آبیاری سه محصول کشاورزی (گندم، جو، سورگوم) در درگز واقع در شمال شرق ایران پیشنهاد شده است. مدل منطق فازی به دست آمده می تواند ویژگیهای مهمی از سیستم از مجموعه جفت داده های ورودی- خروجی که از مدل غیر خطی به دست می آید را استخراج کرده و به عنوان قواعد بهره برداری عمومی در سالهای آتی مورد استفاده قرار دهد. اما افزایش اعضاء مجموعه های فازی و متعاقباً افزایش تعداد قواعد، تصمیم گیری در این فضا را مشکل کرده و لذا نقطه ضعفی جدی برای این مدل ها محسوب می شود. بر این اساس، راه حلی بر پایه خوشه بندی جهت تولید تعداد محدودی قاعده، با حداکثر اهمیت پیشنهاد شده است. مدل توسعه یافته فازی که با استفاده از روش خوشه بندی در این مطالعه پیشنهاد شده است، از دو لحاظ دارای اهمیت است. این مدل نه تنها از لحاظ آسانتر و قابل فهم کردن سیستم استنتاج فازی اهمیت دارد، بلکه با استفاده از تعداد قواعد محدودتر، قواعد بهره برداری معنادارتری را در اختیار بهره بردار قرار می دهد. مدل ارایه شده به طور سالانه و با گام های زمانی ماهانه و حجم اولیه مخزن در ابتدای سال زراعی طرح ریزی شده است. نتایج نشان داد که تغییرات رها سازی در هر دو مدل مشابه است به گونه ای که در طول یک دوره 12 ماهه، 97/0= R2 بوده و در هر دو مدل تغییرات رها سازی از ماه مهر تا ماه اردیبهشت به تدریج افزایش یافته و سپس کاهش می یابد. اما به طور کلی میزان آب رها سازی شده در مدل فازی تقریبا کمتر از مدل غیر خطی به دست آمده است، بخصوص در ماههای پر رقابت اردیبهشت و خرداد که میان سه گیاه کاشته شده رقابت بر سر آب به حداکثر خود می رسد، درصد کاهش آب به متوسط درصد کاهش سالانه به ترتیب برابر 57/0 و 81/0 در مرحله آموزش و 93/0 و 145/1 در مرحله آزمون می باشد.

کلمات کلیدی