القاء حقائق الاهی از جانب خداوند به پیامبران، همواره به یک نحو نبوده، بلکه به شیوه‌های گوناگون صورت می‌‌گرفته است.‌ این شیوه‌ها، در‌ آیه51 سوره شوری به سه مورد محدود شده است؛ در‌ این‌ آیه، وحی، مِن وراء حجاب و ارسال رسول، سه گونه تکلیم الاهی با پیامبران معرفی شده است. نوع اول، وحی نام گرفته است؛‌ این در حالی است که هر سه قسم، گونه‌هایی از وحی هستند. شاید بهترین راه برای فهم چیستی نوع اول، جستجویی در مفهوم و مصداق دو قسم دیگر باشد؛ چراکه هرچند‌ این سه، در اصلِ تکلیم و نتیجه، که انتقال پیام است، اشتراک دارند؛ اما ظاهر‌ آیه، بیانگر تقابل‌ این انواع است؛ تقابلی در شیوه انتقال پیام. وحی ارتباطی است بی‌واسطه؛ اما دو نوع دیگر، واسطه‌هایی از حجاب و رسول به همراه دارند. تبیین هر کدام از‌ این شیوه‌ها، به‌ویژه وحی و شناسایی مصادیق آنها، محور‌ این مقاله است. پیش‌فرض‌ این پژوهش‌ این است که‌ این تکلیم، به هر شکل که باشد، در مورد وحی قرآنی، در همان مرحله نزول دارای جنبه گفتاری و زبانی بوده است.

کلمات کلیدی