ایجاد سلسله مراتبی از سکونتگاه های روستایی با پیوند و کارکرد مطلوب همواره به عنوان یکی از مهمترین دغدغه های مسئولین و برنامه‌ریزان در عرصه توسعه روستایی بوده و می‌باشد. اما این در حالی است که طی چند دهه اخیر، نظام برنامه‌ریزی توسعه روستایی در کشور از روندی پایدار و منسجم برخوردار نبوده و فقدان رویکرد سیستمی و جامع و عدم توجه مسئولین به عوامل تاثیرگذار طبیعی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی به صورت همزمان در برنامه های عمرانی موجب شکل گیری نظام فضایی نامتعادل در عرصه های روستایی شده است. اصولا توجه به ابعاد و شاخص‌های پایداری به منظور سطح بندی سکونتگاه ها همراه با شناسایی وجوه اصلی ناپایداری می‌تواند مرحله‌ی آغازین آسیب شناسی روستایی و طرح ریزی های اساسی جهت دستیابی سلسله مراتبی از سکونتگاه های روستایی با پیوند و کارکرد مطلوب باشد. هدف این مقاله ارائه چارچوب و روشی مناسب و جامع جهت انتخاب شاخص‌ها و سنجش و ارزیابی میزان پایداری به منظور سطح بندی سکونتگاه ها و دستیابی به نظام سلسله مراتبی متعادل در نواحی روستایی می‌باشد. به همین دلیل ابتدا به بیان ادبیات پایداری ، سنجش و ارزیابی آن پرداخته و سپس روش مورد نظر مقاله در سکونتگاه‌های روستایی شهرستان کمیجان آزمون و معرفی گردیده است. جمع آوری داده‌ها از طریق پرسشنامه در حجم نمونه 430 نفر و تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از روش های آنتروپی شانون و تحلیل چند معیاره برنامه‌ریزی توافقی انجام شده است. از آن‌جایی که هدف اصلی تحقیق ارزیابی پایداری توسعه به منظور سطح‌بندی در نواحی روستایی می‌باشد، نتایج بدست آمده از گام های مختلف مدل برنامه‌ریزی توافقی نشان می دهد که از بین سکونتگاه‌های روستایی شهرستان کمیجان، روستاهای خنجین، امام درویشان، سمقاور و محمودآباد در سطوح بالا و روستاهای سلوکلو، راستگردان، روشنایی و چالمیان در سطوح پایین پایداری قرار گرفتند. با این تفاسیر آگاهی از وضعیت پایداری در نواحی روستایی و شناخت وضع موجود می‌تواند نقش مهمی در ارتقای مدیریت و برنامه‌ریزی و تخصیص بهینه منابع جهت ایجاد سلسله مراتبی از سکونتگاه های روستایی با پیوند و کارکرد مطلوب داشته باشد.

کلمات کلیدی