تنش یخزدگی نوعی تنش مرکب است که در نتیجه قرار گرفتن گیاه در معرض دماهای پایین و به همراه تنش مکانیکی ناشی از تشکیل یخ در بافتها بروز مییابد که منجر به خسارت اقتصادی و نابودی گیاهان میشود. یکی از راههای افزایش تحمل، القای موتاسیون با استفاده از موتاژنهای فیزیکی در کشت این ویترو است. لذا این آزمایش با هدف شناسایی موتانتهایی از نخود که قادر به تحمل دماهای پایینتر از میانگین حداقل دمای منطقه کشت خود باشند، انجام شد. در این آزمایش بذور سه ژنوتیپ نخود 140 و 180 گری) تیمار شدند و شاخههای القا شده ،100 ، با دزهای مختلف اشعه گاما ( 60 (MCC و 741 MCC495 ،MCC477) جهت اعمال تنش در میانگین حداقل دمای 20 سال اخیر شهر مشهد که 14 - درجه سانتیگراد تعیین شد، قرار گرفتند تا میزان تحمل به یخزدگی آنها مورد بررسی قرار گیرد. نتایج نشان داد که در بین تمامی شاخههای القا شده، تنها 23 شاخه از ژنوتیپ در دز 180 گری قادر به تحمل این دما بودند. به عبارتی دمای پایین سبب از بین رفتن تمامی شاخهها شد. تنها شاخه MCC741 هایی قادر به بقا بودند که در آنها تابش و تنوع حاصل از آن، افزایش تحمل به یخزدگی آنها را بهمراه داشته است. نتایج این تحقیق نشان داد که میتوان از القای موتاسیون در کشت بافت به عنوان راهکاری مناسب جهت شناسایی موتانتهای متحمل به یخ زدگی در گیاه نخود بهره جست.

کلمات کلیدی