تأثیر انبوهی و طول تریکوم برگ در سه رقم گندم (پیشتاز، قدس و فلات) بر رجحان و توانایی‎های زیستی شته Sipha maydis در شرایط گلخانه با رطوبت نسبی 5 ± 60 درصد، دمای 5 ± 20 درجه سانتی‎گراد و دوره روشنایی به تاریکی12:12 ساعت مورد بررسی قرار گرفت. انبوهی و طول تریکوم برگ در این ارقام با عکس میکروسکوپ الکترونی و اسلاید میکروسکوپی مقایسه شد. نتایج نشان داد که رقم پیشتاز دارای بیشترین انبوهی تریکوم و ارقام قدس و فلات، به ترتیب، دارای کمترین تریکوم بودند. طول تریکوم نیز در رقم قدس بیشترین مقدار بود. درآزمون انتخابی، رجحان شته S. maydis در ساعت‎های مختلف شبانه‎روز روی رقم پیشتاز نسبت به سایر ارقام معنی‎دار بود (0/05P < ). در آزمون غیرانتخابی نیز تعداد شته در ساعات مختلف شمارش طی شبانه‎روز (48 و 72 ساعت) روی رقم پیشتاز به طور معنی‎دار نسبت به سایر ارقام بیشتر بود (0/01 P = و 0/01P < به ترتیب برای 48 و 72 ساعت). نرخ ذاتی افزایش جمعیت شته (rm) بین ارقام مورد مطالعه تفاوت معنی‎دار نشان نداد ( 0/05P >)، اما مقدار آن روی رقم پیشتاز بیشتر از سایر ارقام بود (0/189 ماده/ماده/روز). زمان دوبرابر شدن جمعیت (Dt)، متوسط طول نسل (T) و نرخ متناهی افزایش جمعیت (l) نیز روی سه رقم تفاوت معنی‎دار نداشت (0/05P >). نرخ خالص تولید مثل (R0) روی سه رقم با یکدیگر تفاوت معنی‎دار نشان داد (0/01P < ) و بیشترین مقدار آن روی رقم فلات ثبت شد (36/9 ماده/ماده/نسل). با توجه به نتایج بدست آمده، شته S. maydis روی رقم پیشتاز با بالاترین انبوهی تریکوم بیشترین رجحان و توانایی‎های زیستی را نشان داد که بیانگر حساسیت این رقم در برابر فعالیت شته S. maydis نسبت به سایر ارقام می‎باشد.

کلمات کلیدی