روند تحولات اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی چند دهه اخیر و گوناگونی بستر جغرافیایی، موجب شکل گیری نظام فضایی نامتعادل در سطح سکونتگاه های روستایی شده است. گرچه در چنین شرایطی ایجاد و تقویت سلسله مراتبی سکونتگاه ها در راستای ساماندهی مطلوب فضاهای روستایی اهمیت زیادی دارد. اما در برنامه های عمرانی برای تحقق این مهم به دلیل تاکید بر شاخص های خدماتی، نتایج مطلوبی بدست نیامده است. مقاله حاضر در صدد است با رویکردی همه جانبه و ملاحظه شاخص های مخلتف، سطح پایداری توسعه روستایی و عوامل موثر بر آن در شهرستان کمیجان را مشخص سازد. جمع آوری داده ها از طریق پرسشنامه در حجم نمونه 430 نفر و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های مناسب در نرم افزار spss انجام شده است. بر اساس آزمونt استیودنت، سطح پایداری تمامی سکونتگاه ها به طور معناداری کمتر از حد مورد انتظار (متوسط یا 3) است. اگرچه آزمون فرید من، همگونی سکونتگاه ها را ازنظر درجه پایداری ثابت کرد، با این وجود نتایج حاصل از رگرسیون چند متغیره نشان داد که بعد اجتماعی با ضریب تعیین 752/0، بیشترین تاثیر را بر سطح پایداری سکونتگاه ها داشته است. براساس نتایج فن تحلیل عاملی در راستای تسریع پایدار سازی سکونتگاه های روستایی شهرستان مورد مطالعه، ارتقای مشارکت مردم در تصمیم گیری محلی، سهولت دسترسی به خدمات بهداشتی- درمانی، آموزشی و اقتصادی، مقاوم سازی مساکن، ساماندهی دفع زباله، فزونی بازده تولید و اشتغال گریزناپذیر هستند.

کلمات کلیدی