به منظور مقایسه روش های ارزیابی ژنتیکی گاوهای شیری هلشتاین استان خراسان رضوی برای صفت تولید شیر از مدل های روز آزمون با تابعیت ثابت و تصادفی استفاده شد. داده های مورد استفاده 164391 رکورد روز آزمون شیر سه بار دوشش در روز مربوط به 19217 رأس گاو هلشتاین شکم اول در 172 گله بود که طی سال های 1370 تا 1387 زایش داشتند. در این مدل ها، گروه های همزمان گله- سال- ماه تولید و متغیرهای کمکی سن هنگام اولین زایش و درصد ژن هلشتاین و همچنین اثرات تصادفی ژنتیکی افزایشی و محیط دائمی قرار داده شد. در مدل تابعیت تصادفی اثرات تصادفی ژنتیکی افزایشی و محیط دائمی گاوها برای شکل منحنی تولید شیر در طول دوره شیردهی توسط چند جمله ای متعامد لژاندر با توان چهارم برازش شدند. وراثت پذیری بدست آمده در مدل تابعیت ثابت برابر با 153/0 بود. نتایج به دست آمده از مدل تابعیت تصادفی در این تحقیق نشان داد که ماه های نیمه دوم دوره شیردهی وراثت پذیری بیشتری نسبت به ماه های نیمه اول دوره شیردهی دارند. پایین ترین و بالاترین مقادیر وراثت پذیری به ترتیب مربوط به ماه های اول (102/0) و ششم شیردهی (235/0) بودند. در این پژوهش هم چنین پیش بینی ارزش ارثی حیوانات (پدران، دختران) با استفاده از دو روش ارزیابی ژنتیکی بر مبنای مدل تابعیت ثابت و تصادفی مقایسه گردید. میانگین ارزش اصلاحی پیش بینی شده گاوها برای 305 روز شیردهی در مدل تابعیت تصادفی از لحاظ آماری کمتر از مدل تابعیت ثابت بود. ضریب همبستگی رتبه ای بین مقادیر ارزش اصلاحی پیش بینی شده گاوهای ماده در دو روش فوق برابر97/0 بود.

کلمات کلیدی