به منظور مطالعه اثر تیمارهای مختلف کود و رژیم آبیاری بر عملکرد کمی اندام های دارویی سه گیاه اسطوخودوس، رزماری و زوفا، آزمایشی در قالب طرح کرتهای دوبار خرد شده با سه تکرار، طی سال های زراعی 88-1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آزمایش عبارت از سه سطح آبیاری (فواصل 10 ، 20 و 30 روز) و سه نوع کود در شش سطح شامل: شاهد بدون کود، کود بیولوژیک (نیتروکسین)، کود شیمیایی (50%=N، 20%=P، 11%=K) در دو سطح 50 و 100 کیلوگرم در هکتار و کود دامی در دوسطح 10و20 تن در هکتار بودند. تیمارهای کود دامی و شیمیایی همزمان با آماده سازی زمین برای انتقال گیاهچه‌ها به زمین اصلی، کاملاً با خاک مخلوط شدند. کود زیستی نیتروکسین نیز همزمان با اولین آْبیاری به خاک اضافه شد. برداشت اندام‌های هوایی طی دو چین در هر سال، همزمان با حداکثر گلدهی صورت گرفت. نتایج نشان داد که رژیم آبیاری تأثیر معنی‌داری بر عملکرد خشک و تر اندام هوایی و نسبت برگ به ساقه داشت (001/0P≤)، بطوریکه بیشترین عملکرد خشک اندام هوایی اسطوخودوس، رزماری و زوفا، به ترتیب3990، 2380 و7380 کیلوگرم در هکتار، در فواصل آبیاری 10 روز مشاهده گردید. مقایسه تأثیر کاربرد انواع کود بر صفات مورد مطالعه نشان داد که بیشترین عملکرد خشک اندام هوایی اسطوخودوس (3930 کیلوگرم در هکتار) و رزماری (2536 کیلوگرم در هکتار) با کاربرد 50 کیلوگرم کود شیمیایی حاصل شد، ولی بیشترین عملکرد زوفا به میزان 6117 کیلوگرم در هکتار، حاصل کاربرد20 تن در هکتار کود دامی بود. بیشترین نسبت وزن خشک برگ به ساقه برای هر سه گیاه در هر دو سال آزمایش، نتیجه کاربرد 10 تن در هکتار کود دامی در فواصل آبیاری20 و 30 روز بود. بر اساس نتایج این تحقیق بهترین شرایط برای استحصال بالاترین عملکرد اقتصادی در هرسه گیاه، کاربرد 10تن در هکتار کود دامی در مدار آبیاری 20 روز بود.

کلمات کلیدی