مفهوم دولت در علوم سیاسی،به مجموعه ای از نهادها برای ایجاد / اجرای سیاست اطلاق شده است؛دارای سطحی بالا از نهادینگی است و کاربرد انحصاری زور مشروع را در سرزمینی مشخص در چنته دارد.دولت،در تعریفی دیگر،مجموعه افراد/ نهادهایی است که قوانین را برای جامعه،وضع / اجرا می کنند؛اقتدار فراگیر دارد،عضویت در آن غیرارادی است،مقررات آمرانه را اعمال می نماید،انحصارمشروع نیروی فراگیر دارد،و دستامد نهایی کارویژه های آن،تضمین بقای کشور است.به نظر می رسد بتوان این پیش فرض را پذیرفت که اقتصاد اسلامی/ توسعه اسلامی،تنها در پرتو دسترسی نظری / کاربردی به دولت اسلامی ممکن باشد.بنابراین پرسش اساسی این است که دولت اسلامی چیست؟چه همانندی ها / ناهمانندی هایی با سایر نظریه های دولت دارد؟چگونه دولت اسلامی پدیدار می شود؟آیا تنوعات مسلکی در درون دین اسلام (شیعه / سنی) منجر به پیدایش دولت های اسلامی می شود؟آیا ما دولت اسلامی داریم یا دولت های اسلامی؟گمان نخست این است که دولت اسلامی،نوعی الگوی خاص و نشانه گذاری شده است و ناگزیر می بایست در بسیاری از مبادی و روش ها،با الگوی عام،یعنی دولت،شریک باشد.هنگامی که یک واژه با واژه دیگری ترکیب می شود،هر دو واژه،پهنه و گستره خود را از دست می دهند و به همدیگر محدود و مشروط می شوند.بنابراین،واژه ای که در ترکیب با کلمه دیگر قرار گرفت،استقلال معنایی/ کارکردی خود را از دست می دهد و دیگر،یله و رها نیست. نگارنده با بهره گیری از مدل برنارد کریک (که در توصیف چیستی دولت،از یازده مقوله نقش اتباع،آموزه رسمی،ساختار اجتماعی شاخص،گروه نخبه،نهادشاخص حکومت،اقتصاد،نظریه های مالکیت،بینش نسبت به قانون،بینش نسبت به دانش،بینش نسبت به انتشار اطلاعات،و بینش نسبت به سیاست بهره می گیرد)تلاش می کند نشان دهد دولت اسلامی به چه معناست. بنابراین، به نحوی عامدانه از ورود به عرصه چیستی اقتصاد اسلامی و توسعه اسلامی خودداری می نماید.

کلمات کلیدی