مطالعات اسلامی, دوره (1), شماره (86), سال (2011-4) , صفحات (157-193)

عنوان : ( چیستی و کارکردهای مذاق شریعت )

نویسندگان: ابوالفضل علیشاهی قلعه جوقی , حسین ناصری مقدم ,
فایل: Full Text

استناددهی: BibTeX | EndNote

چکیده

واژه ی« مذاق» در ترکیب اضافی« مذاق شریعت» یا« مذاق شارع» و امثال آن، قریب به دو سده است که در لسان فقیهان و اصولیان امامی به کار می رود اما هیچ گاه تعریف گویایی از آن، ارائه نشده است و همین نکته باعث شده تا این واژه که کاربرد وسیع و مهمی در عرصه ی استنباط دارد، مفهوماً و مصداقاً دچار ابهام و ایهام گردد. دغدغه ی فقیهان، در گسترۀ قرنهای گذشته تا کنون، بر این بوده است که از راههای شرعیِ معتبر، به استنباط احکام بپردازند و گاه از ادلّۀ خاص و در جاهایی از ادلّۀ عام بهره گیرند. آنها به این دو گونه دلیل، بسنده نکرده و از ویژگی ها، شیوه ها و رفتارهای شارع در قانون گذاری، اصولی فراتر از قوانین، به دست آورده که، هرچند در دو دستۀ پیشین، دلیلی را بر حکمی، نیافته، ولی به گونۀ یقینی، به اثبات و یا نفی آن باور پیدا کرده اند. آن اصول را نه از تک گزاره ها، بلکه از مجموعۀ احکام یابیده اند و نام مذاق شریعت را بر آن نهاده اند. در این نوشتار تلاش شده است تا پیوستگی اصطلاح مذاق شریعت با مفاهیم پُردیرینه تری که در لسان شریعت و کتابهای فقیهان پیشین وجود دارد به اثبات برسد. همچنین ضمن نقل و نقد دیدگاههایی که در مذاق شریعت وجود دارد( مانند: ارتکاز شریعت، مصالح عامّ و سیاقات کلام)، تعریفی تازه از آن ارائه داده شده و در انجام سخن به کارکردهای مذاق شریعت در فرآیند استنباط پرداخته شده است.

کلمات کلیدی

, مذاق, شرع, فقه, مصلحت, احتیاط, عادت, دأب, ارتکاز, سیاق
برای دانلود از شناسه و رمز عبور پرتال پویا استفاده کنید.

@article{paperid:1025704,
author = {علیشاهی قلعه جوقی, ابوالفضل and ناصری مقدم, حسین},
title = {چیستی و کارکردهای مذاق شریعت},
journal = {مطالعات اسلامی},
year = {2011},
volume = {1},
number = {86},
month = {April},
issn = {1010-4992},
pages = {157--193},
numpages = {36},
keywords = {مذاق- شرع- فقه- مصلحت- احتیاط- عادت- دأب- ارتکاز- سیاق},
}

[Download]

%0 Journal Article
%T چیستی و کارکردهای مذاق شریعت
%A علیشاهی قلعه جوقی, ابوالفضل
%A ناصری مقدم, حسین
%J مطالعات اسلامی
%@ 1010-4992
%D 2011

[Download]