چکیده معدن فیروزه نیشابور در 55 کیلومتری شمال غربی شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی واقع شده است. واحدهای سنگی که در منطقه رخنمون دارند شامل سنگهای آتشفشانی و نفوذی حدواسط است که همگی تحت تاثیر آلتراسیون قرار گرفته اند. این معدن نخستین کانی سازی مس- طلا- اورانیم- عناصر نادر خاکی سبک نوع IOCG در ایران است. علاوه بر عناصر مس، طلا و اورانیم، این منطقه برای آرسنیک، مولیبدن، روی و توریم ناهنجاری بالایی دارد. ارزیابی ژئوشیمیایی- زیست محیطی نمونه های رسوبات رودخانه ای در محدوده معدن و شرق آن نشان داد که آلودگی مس در خاک منطقه وجود دارد. در نمونه های سنگی ناحیه معدنکاری آنومالی نسبتاً بالایی از اورانیم (تا 35 گرم در تن) مشاهده (مقدار میانگین استاندارد یک گرم در تن) شد. در نقشه های رادیومتری هوایی ناهنجاری بالای اورانیم و توریم در منطقه وسیعی مشاهده می شود. آلودگی نقره، جیوه و منگنز نیز در رسوبات رودخانه منطقه وجود دارد. ارزیابی نمونه های آب آشامیدنی و مصرفی کشاورزی نشان می دهد که خوشبختانه عناصر مس، سرب، روی، نقره، نیکل، منگنز، آنتیموان، جیوه و اورانیم در همه نمونه های آب کمتر از حد مجاز و مطلوب هستند. فقط در 2 نمونه مقدار آرسنیک کمی بیشتر از حد مجاز (10 میلی گرم در تن) است. آلودگی زیست محیطی منطقه از نظر عناصر رادیواکتیو و همچنین آلودگی رسوبات آبراهه ای پایین دست معدن به عناصر مس، جیوه، نقره و منگنز و آلودگی آب مصرفی کشاورزی به عنصر آرسنیک و تاثیر آن در سلامت مردم منطقه بایستی مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد.

کلمات کلیدی