مگس های میوه (Tephritidae: Diptera) حدود 4000 گونه در جهان دارند که 350 گونه از آن ها جزء آفات مهم اقتصادی محسوب می شوند. تغذیه ی این آفات از میوه و امکان جابه جایی این گروه از طریق میوه های آلوده، ضرورت شناخت سریع و کارای این آفات را به خصوص در مورد گونه های قرنطینه و مراحل نابالغ نشان می دهد. در تحقیق حاضر تلاش شد تا کارایی شیوه ی DNA بارکدینگ در تمایز گونه های این خانواده ارزیابی شود. بدین منظور در سال 1390 طی فصول بهار و تابستان از مزارع جالیز و باغ های ده منطقه در استان های خراسان رضوی و شمالی نمونه برداری انجام شد. هویت این نمونه ها به عنوان گونه های Dacus ciliatus (مگس جالیز)، Myiopardalis pardalina (مگس خربزه)، Rhagoletis cerasi (مگس گیلاس) و Carpomya vensuniana (مگس عناب) تعیین شده و تأیید گردید. بارکد DNA بر اساس ژن COI برای تمام جمعیت ها تهیه شد. در تعیین فواصل نوکلوتیدی، شش جنس و 38 گونه از این خانواده مورد ارزیابی قرارگرفت. فواصل نوکلئوتیدی محاسبه شده بر اساس ژن COI بین صفر تا 319/0 درصد متغیر بود و میانگین آن ها 163/0 درصد محاسبه شد. در حالی که در گونه های مورد مطالعه در این بررسی هیچ تفاوت نوکلئوتیدی بین جمعیت های مختلف یک گونه وجود نداشت. در هیستوگرام حاصل بر اساس فواصل نوکلئوتیدی، فاصله ی (Gap barcoding) ایجاد شده بین فواصل درون و بین گونه ای حاکی از مناسب بودن نشانگر COI در تفکیک گونه های این خانواده بود. مطالعه ی حاضر، دربرگیرنده اولین اطلاعات در خصوص DNA بارکد برخی گونه های مهم مگس های میوه ایران است که نشان می دهد توالی COI می تواند در مطالعه ی تعیین هویت و بررسی روابط خویشاوندی در اکثرگونه های خانواده ی Tephritidae مفید باشد.

کلمات کلیدی