اژدها و مبارزة قهرمان با آن، یکی از مهم ترین و تکرار شونده ترین بن مایه ها در روایات اساطیری و حماسی تشرّف ایزدان و پهلوانان است که نمودهای آن در اغلب فرهنگهای اساطیری جهان یافت می شود و تکرار آن، تکرار الگوی تلاشی مقدس برای نظم بخشیدن به جهان در عصر آشفتگی است؛ تلاشی که پیروزی در آن، متضمن بازگشت نور و باران به طبیعت و بشارت دهندة برکت و فراوانی و امنیت برای مردم است. در این جستار، اسطورة اژدها در دو بعد ساخت بیرونی و درونی مورد بررسی قرار گرفته است: بعد بیرونی اسطورة اژدها، بر اساس نشانه های طبیعی و تاریخی، با تمرکز بر نقش محوری نمایة \"مار\"- به عنوان نمونة طبیعی مرگ و نابودی- و جاندارانگاری حوادثی چون توفان، زلزله و آتشفشان شکل گرفته است و بعد درونی آن، از منظری انسان شناختی و با تکیه بر تحلیل روان شناختی یونگ از این اسطوره، نمایندة نیمة تاریک ناخودآگاه انسان است که جلوة بیرونی یافته است. قهرمان بر سایة درون خویش چیره می شود تا ضمن رسیدن به فردیت متعالی و کمال بشری، زمینة نجات طبیعت و مردم خود را نیز فراهم سازد.

کلمات کلیدی