پوسیدگی عمومی طوقه و ریشه گندم در سال‌های اخیر به‌عنوان یک بیماری مهم در استان خراسان شمالی جلب توجه نموده است. به منظور شناسایی عامل یا عوامل اصلی قارچی بیماری در سال های زراعی 86- 1385و87 - 1386 نمونه برداری‌هائی از مزارع گندم آبی مشکوک به بیماری درمناطق شیروان، فاروج، بجنورد، اسفراین و مانه و سملقان در سه مرحله گیاهچه، پنجه زنی تا ساقه رفتن، و ظهور سنبله تا سفت شدن دانه به عمل آمد. از بافت‌های آلوده قارچ‌های ,Bipolaris sorokiniana Periconia circinata ، Coniothyrium cerealisو Phoma sp. جدا و خالص سازی شد. بررسی بیماریزایی و اثر قارچ‌های ذکر شده بر وزن تر و خشک ریشه در شرایط تنش رطوبتی با اضافه نمودن زادمایه هر قارچ با خاک اتو کلاو شده مزرعه و در بستر پرلیت در شرایط گلخانه انجام شد. مشخصات علائم حاصله نشان داد که شباهت زیادی بین علائم موجود روی بوته‌های مشکوک به بیماری که از مزرعه جمع آوری شده بودند و علائم به‌وجود آمده روی بوته‌های آزمایشی وجود دارد. مقایسه میانگین وزن تر و خشک ریشه و طوقه بوته‌های تلقیح شده بوسیله قارچ‌های ذکر شده به روش آزمون دانکن نیز نشان داد که تفاوت معنی داری در سطح پنج درصد بین آن‌ها وجود دارد. بیشترین و کمترین کاهش وزن ریشه و طوقه به ترتیب مربوط به بوته‌های تلقیح شده بوسیله B. sorokiniana (با 06/85 در صد ) و C. cerealis (با 58/20 درصد) نسبت به تیمار شاهد تعیین گردید. بوته‌های تلقیح شده با دو قارچ Phoma sp. وcircinata . Pبه ترتیب با59/84 و 03/57 درصدکاهش وزن نسبت به شاهد حالت حد واسطی را نشان دادند.

کلمات کلیدی