با توجه به اهمیت زیاد تحقیقات کشاورزی و بهره وری عوامل تولید و چگونگی اثرگذاری این دو متغیر بر همدیگر، رابطه علیت میان دو متغیر مخارج تحقیقات و بهره وری در ایران برای دوره زمانی 1357-1386 مورد بررسی قرار گرفت. از مدل خود رگرسیونی برداری (VAR )، برای بررسی چگونگی علیت آماری میان هزینه تحقیقات و بهره وری استفاده شد نتایج نشان داد که رابطه یکطرفه از هزینه تحقیقات به بهره وری وجود دارد. نمودارهای مربوط به توابع عکس العمل تحریک نماینگر آن است که هر دو متغیر هزینه تحقیقات و بهره وری نسبت به تغیر در میزان متغیر دیگر حساس می باشند. همچنین برای بررسی و تعیین رابطه تعادلی بلندمدت بین متغیرها ازروش هم انباشتگی یوهانسون – جوسیلیوس که دارای دو آزمون حداکثرمقدار ویژه و آزمون اثر استفاده شد که طبق آن یک بردار هم انباشتگی وجود داشت، و نیز رابطه پایداری میان دو متغیر تحقیقات و بهره وری را به طور دقیق نشان می دهند. با توجه به تاثیر تحقیقات بر بهره وری پیشنهاد می شود که سهم قابل توجهی از ارزش افزوده بخش کشاورزی به هزینه های تحقیقاتی اختصاص یابد و بودجه تحقیقات کشاورزی تا حد استانداردهای جهانی افزایش یابد

کلمات کلیدی