به منظور بررسی برخی شاخص های رشدی، عملکرد محصول و تولید اسانس ریحان 1388 به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلو کهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ی تحقیقاتی دانشگاه - زراعی 89 فردوسی مشهد انجام شد. عامل اصلی دارای 2 سطح شامل گیاه پوششی و عدم گیاه پوششی و عامل فرعی دارای 4 سطح شامل Bacillus بیوفسفر (حاوی باکتر یهای ،(Azospirillum sp. و Azotobacter sp. کودهای بیولوژیک نیتروکسین (حاوی باکتر یهای نیتروکسین بعلاوه بیوفسفر و تیمار شاهد بود. نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین شاخص سطح برگ ،(Pseudomonas sp. و sp. در گیاهان تحت تیمار نیتروکسین بدون گیاه پوششی و کمترین مقدار آنها در گیاهان تحت تیمار بیوفسفر همراه با گیاه پوششی بدست آمد. عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه در تیمار شاهد بیش از تیمارهایی بود که در آنها از کود بیولوژیک استفاده شده بود و بعد از آن، به ترتیب نیتروکسین و بیوفسفر قرار داشتند. اثر متقابل کود بیولوژیک و گیاه پوششی در اکثر صفات معنی دار بود به طوری که استفاده از کود بیولوژیک (بویژه فسفر) در شرایط عدم کاربرد گیاه پوششی سبب افزایش عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه شد. اثرات ساده و متقابل گیاه پوششی و کود بیولوژیک بر درصد و عملکرد اسانس نسبت به کاربرد کودها به همراه گیاه پوششی معن یدار نبود، اما با کاربرد کودهای بیولوژیک در شرایط عدم وجود گیاهان پوششی، برتری نسبی داشت. به طور کلی، نتایج این آزمایش نشان داد که در صورتی که زمان کافی برای آزادشدن نیتروژن از گیاه پوششی به خاک وجود نداشته باشد، با استفاده از ترکیب کودهای بیولوژیک (نیتروکسین و بیوفسفر) ضمن حفظ و ارتقاء کیفیت ریحان و مواد مؤثر هی آن، می توان به عملکردی معادل با سیست مهای رایج تولید ریحان دست یافت.

کلمات کلیدی