بسیاری از مطالعات نشان داده اند که نوسان تولید در بین بوته های داخل یک مزرعه برای برخی از گیاهان بالا است. هدف از انجام این تحقیق ارزیابی میزان نوسان برخی از خصوصیات رشد و عملکرد نهایی سه گیاه دارویی کرچک، کدو پوست کاغذی، و شاهدانه در مقایسه با گیاه ذرت و میزان تأثیر نوسانات بر عملکرد گیاهان مربوطه در سطح تک بوته می باشد. به همین منظور آزمایشی در سال زراعی 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد واقع در 10 کیلومتری شرق مشهد با عرض جغرافیایی 36 درجه و 16 دقیقه شمالی و طول جغرافیایی 59 درجه و 36 دقیقه شرقی و ارتفاع 985 متری از سطح دریا اجرا شد. در این آزمایش خصوصیات مورفولوژیکی چهار گونه (کرچک، کدو پوست کاغذی، شاهدانه و ذرت) و ارتباط آن ها با عملکرد در قالب طرح بلو کهای کامل تصادفی با سه تکرار، در زمینی به مساحت 583 متر مربع بررسی شد. از گیاه کرچک، کدو 14 و 15 گیاه از هر کرت به صورت تصادفی انتخاب و علامت گذاری شدند. اندازه گیری ها در طی فصل رشد برای، پوست کاغذی، شاهدانه و ذرت به ترتیب 18 13 ، هر 7 روز یکبار انجام گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که دو خصوصیت رویشی گیاهان دارویی شامل ارتفاع و تعداد برگ با افزایش عمرگیاه، نوسان بسیار بالایی در مقیاس گیاه-به-گیاه در مقایسه با ذرت نشان دادند. این وضعیت با محاسبه آنومالی عملکرد بیشتر مشهود شد . همبستگی مثبت و خطی بین تعداد برگ و عملکرد بیولوژیک گیاهان دارویی نشان داد که در صورت ایجاد یکنواختی بین بوته ها، عملکرد بالاتری از آنچه در حال حاضر تولید می شود برای این گیاهان قابل دسترسی خواهد بود.

کلمات کلیدی