مقدمه: ماتریکس خارج سلولی بافت‌های طبیعی را می‌توان برداشت و به عنوان داربست زیستی برای بازسازی بافت‌ها و اندام‌ها بکار برد. در این مطالعه از ماتریکس سلول‌زدایی شده بافت لثه انسان، به عنوان داربستی جهت بررسی برهمکنش‌های هیستولوژیک میان سلولهای بنیادی مزانشیمی گرفته شده از مغز استخوان رت ویستار و ماتریکس خارج سلولی بافت لثه انسان، استفاده گردید. مواد و روش‌ها: برای وصول به این هدف، ابتدا بافتهای لثه انسان با استفاده از دو شوینده‌ سدیم دودسیل سولفات (SDS) و تریتون X-100 سلولزدایی شدند. پس از مراحل شستشو و استریلیزاسیون، داربست‌ها به سه گروه تقسیم شدند: گروه کم‌تراکم (LD) که با cells /cm2 104×8 سلول و گروه پرتراکم (HD) که با cells /cm2105×8 سلول کشت شدند و گروه کنترل (C) که بدون سلول در محیط کشت نگه داشته شد. از داربست‌های تهیه شده قبل و پس از گذشت 1، 2 و 4 هفته از کشت با سلول‌های مزانشیمی، مقاطع میکروسکوپی تهیه و با استفاده از هماتوکسیلین-ائوزین رنگ‌آمیزی شدند. معنی‏داری تغییرات تراکم سلولی داربست‏های سلولی به روش Repeated measure ANOVA و پس آزمون مقایسه میانگین‏ها به طور درون و برون گروهی بررسی شد و همچنین تعدادی از نمونه‌های لثه قبل و پس از فرآیند سلول‌زدایی مورد مطالعات میکروسکوپ الکترونی نگاره قرار گرفتند. یافته‌ها: مطالعه‌ هیستولوژیک داربست‌ها پس از سلول‌زدایی نشان داد که هسته‌ها و اجزای سلولی به طور کامل از بافت حذف شده‌اند. بررسی با میکروسکوپ الکترونی نگاره مشخص کرد که طی فرآیند سلول‌زدایی، رشته‌های کلاژن در بافت همبند سالم مانده است. مطالعه‌ داربست‌ها 1، 2 و 4 هفته پس از کشت نفوذ سلول‌های بنیادی مزانشیمی در داربست، مهاجرت سلول‌ها به سمت پاپیلاهای بافت همبند و تشکیل ساختارهای شبه اپیتلیوم را نشان داد. آنالیزهای آماری مشخص کرد که تراکم سلولی در داربست‌های گروه HD به طور معنی‏داری (05/0P<) بیشتر از گروه LD بود. تراکم سلولی در هر دو گروه LD و HD در هفته‌ دوم افزایش معنی‏دار و در هفته‌ چهارم کاهش معنی‏داری یافت. نتیجه‌گیری: نتایج حاصل نشان می‌دهد که داربست حاصل از ماتریکس لثه انسان می‌تواند بستر مناسبی جهت بررسی رفتارهای سلولی طی ترمیم زخم‌های دهانی در شرایط آزمایشگاهی باشد.

کلمات کلیدی