از منظر ویتگنشتاین، هرکدام از کاربردهای زبان، مقصودی خاصّ را دلالت میکنند که آن‌ها را، بازی زبانی می‌نامد. تحلیل معناییِ بازیهای زبانی میتواند آشکارکننده لایه های پنهانیِ قدرت باشد. هنگامی‌که در متنهای سیاسی بازی‌های زبانی بازنمایی میشوند، به‌دلیل درهم‌تنیدگی و استتارِ قدرت و ایدئولوژی در متن، تحلیلِ بافتارِ متن، لایه های ناخوانده را هویدا و پیوند پنهان ایدئولوژی/ سلطه را آشکار می‌کند. تحلیل گفتمان انتقادی، روشی برای واکاوی و شالوده‌شکنی متن در راستای آشکارسازی رابطه‌ی قدرت/ ایدئولوژی است. فرکلاف، بر این باور است که وقتی مفروضات مستتر در پیش‌فرض‌ها، ویژگی «عقل سلیمِ در خدمتِ قدرت» را دارا می‌شوند، کارکردی ایدئولوژیک می‌یابند. در تفسیر متن، با دانستنِ این دو نکته که از دریچه‌ی تاریخ می‌توان به متنها نگریست و متون در روندِ آفرینشِ خود، ناگزیر از پیوست‌/گسست‌ با دیگر متون‌اند، ناگزیر به ارجاعاتی که متنی به متنِ دیگر دارد، توجّه میکنیم و پیش‌فرض‌های مولّدین را با توجّه گزاره‌های بینامتنی روشن می‌سازیم. نگارندگان، با کاربستِ روش فرکلاف، به واکاوی معنایی پیام امام خمینی درباره‌ی پذیرش قطعنامه‌ی 598 می‌پردازند. واکاوی معنایِ پذیرشِ آتش بس در پیامِ قطعنامه‌، بر دو بازی زبانیِ تبلیغاتی با «دیگری»، برای تثبیت گفتمان انقلاب، و بازی زبانی با «خودی» (امام، به عنوان حکومتگر و مردم، به عنوان حکومت‌شونده) برای تثبیتِ پذیرشِ همگانی قطعنامه‌ استوار بود. درواقع، درونمایه پیام، بر پیوستگی و بازآفرینش ایدئولوژی انقلابی، دلالتی ضمنی داشت.

کلمات کلیدی