نظام تقسیمات کشوری بستر شکل‌یابی نظام مدیریت سرزمینی و تشکیلات اداری، تقسیم سرزمین به واحدهای کوچکتر اداری و اختیارات نسبی سیستم‌های اداری است. همچنین نظام تقسیمات کشوری شکل دولت‌های منطقه‌ای و محلی در محدوده‌های سیاسی که واحدهای برنامه‌ریزی توسعه می‌باشند را مشخص می‌کند. از اینرو رابطه تنگاتنگی بین نظام تقسیمات کشوری و توسعه ملی وجود دارد. تقسیمات کشوری ایران تا کنون بر پایه شاخص تراکم جمعیت و بکارگیری روش استقرایی استوار بوده است. تداوم این فرآیند تقسیم پی‌درپی واحدهای سیاسی به اجزاء کوچکتر، افزایش کارکنان دولت و بزرگتر شدن آن و در نتیجه افزایش بودجه عمومی دولت به کل بودجه بوده است. هدف از این پژوهش تحلیل نقش نظام تقسیمات کشوری در عدم توسعه ملی به ویژه در دهه‌های اخیر است که موجب قطعه‌قطعه شدن سرزمین به واحدهای کوچکتر غیرکارآمد و ناپایدار شده است. در نتیجه نظام تقسیمات کشوری کنونی ایران مانعی در برابر توسعه ملی می‌باشد. بر این اساس سابقه تقسیمات کشوری ایران و مبانی و معیارهایی که این نظام تقسیماتی بر آن بنا گردیده و پیامدهایی آن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در نهایت با ارائه دو روش برای اصلاح نظام تقسیمات کشوری ایران شامل: 1- درجه بندی سطوح تقسیمات کشوری در سطح بخش و شهرستان و 2- بکارگیری روش قیاسی برای تقسیم کشور به چند کلان منطقه، سعی در برون رفت از این فرآیند را دارد. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و مطالعه‌ کتابخانه‌ای- اسنادی با توجه به مسائل پیش‌روی نظام تقسیمات کشوری موجود در ایران سعی در کالبدشکافی نقش تقسیمات کشوری در توسعه ملی ایران را دارد.

کلمات کلیدی