سیاست خارجی، معطوف است به اقدامهای گونه گون برای برقراری روابط میان یک دولت با سایر بازیگران در عرصه ی بین المللی. بنابراین، نیروی عقیدتیِ پشتوانه ساز آن، بسی مهمّ است. از منظرِ تاریخ، دو مقوله ی منافع ملّی و ایده ئولوژی، در چگونگی و چراییِ بازتولیدِ درونمایه های سیاست خارجی کشورها، نیرویِ حامی به شمار میروند. ایده ئولوژی مجموعه ی کمابیش همبسته از اندیشه هایی است که پایه ای برای کنش سیاسی سازمان یافته به وجود می آورد؛ چه، این کنش برای حفظ نظامِ موجود باشد، چه برای اصلاح و برانداختن آن. زان سو، مفهوم منافع ملّی، مبهم و بحث انگیز است؛ امّا، بیش از هر واژه ی دیگر، به عنوان توصیف مختصر کلیّه ی عناصر هدف دار سیاست خارجی به کار رفته است. تعریفِ مصلحت گرایانه ی منافع ملّی نشان می دهد که اموری اند که ارزش آن ها، صرفاً به جهت مفیدبودن شان برای ملّت ها و دولت ها است. نگارنده تلاش می کند با بررسی مقایسه ای سیاست خارجی های برآمده از کناکنشِ کشورها در صحنه ی بین المللی، نشان دهد که میان دستاوردهای به ظاهر گوناگون در سیاست خارجی دولت ها، کمابیش، ناهمسانی وجود ندارد؛ گرچه شاید، نیّت ها، از بُن، ناهمسان باشند. نگارنده، تأیید این فرض را با پژوهشی مقایسه ای در زمینه ی تاریخ روابط بین الملل در خلالِ سال های 1815 تا 1990، به سرانجام خواهد رساند.

کلمات کلیدی