عنوان : ( تبیین علل کاهش یافتن مقدار و شدت بارش های زمستانه در قیاس با بارش های پائیزه در سواحل جنوبی دریای خزر )
نویسندگان: عباس مفیدی , آذر زرین , غلامرضا جانبازقبادی ,
Full Textچکیده
در این تحقیق، علل کاهش مقدار و شدت بارش های زمستانه سواحل جنوبی دریای خزر در مقایسه با بارش های پائیزه مورد بررسی قرارگرفت. بدین منظور، از داده های بارش روزانه ایستگاه های سینوپتیک سواحل جنوبی دریای خزر و داده های شبکه بندی NCEP/NCAR و NOAA استفاده شد و ساختار گردش جو و شرایط همدیدی و فیزیکی حاکم در زمان وقوع بارش های زمستانه و پائیزه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نتایج بیانگر آنست که در تمامی الگوهای همدیدی بارش زای زمستانه، مرکز پرفشار دینامیکی واقع در شمال و یا غرب دریای خزر در مقایسه با پائیز به شدت تقویت می گردد. همچنین در تمامی الگوها شدت گردش واچرخندی در ترازهای زیرین جو بر روی دریای خزر بطور محسوسی افزایش یافته و میزان متوسط آن در الگوی پرفشار زمستانه به دو برابر مقدار مشاهده شده در فصل پائیز می رسد. بررسی مقادیر سرعت قائم در منطقه خزری، رفتار الاکلنگی یک سویه و برجسته ای را در طول فصل پائیز بین بخش شمالی و جنوبی این دریا نشان می دهد. بطوریکه بیشینه نزول و صعود هوا به ترتیب در عرض˚45 و˚5/37 شمالی جای می گیرد. در طول زمستان به دنبال تضعیف الگوی الاکلنگی پائیزی، شدت صعود هوا در سواحل جنوبی دریای خزر کاهش می یابد. چنین تفاوت های فصلی آشکاری در صعود هوا و به تبع آن در وقوع بارش، نتیجه استقرار مکرر و مناسب مراکز پرفشار دینامیکی بر بخش شمالی دریای خزر در فصل پائیز و وردایی نصف النهاری قابل توجه آنها در فصل زمستان می باشد. بررسی ویژگی های فیزیکی دریای خزر نشان داد که بین مقدار بارش در سواحل جنوبی دریا و دما و شارگرمای نهان در سطح دریا یک رابطه ی مستقیم بسیار قوی وجود دارد. بطوریکه با پیشروی دوره سرد سال، بواسطه ی کاهش دمای سطح دریا، مقادیر گرمای نهان و تبخیر از سطح دریای خزرکاهش یافته و متعاقب آن از مقدار بارش های سواحل خزری کاسته می شود. یافته ها نشان داد که در طول دوره سرد، بین شدت وزش باد شمالی در سطح دریا و دمای سطح دریا، شار گرمای نهان و بارش سواحل جنوبی دریای خزری یک ارتباط معکوس قوی و معنی دار وجود دارد. بدین ترتیب که هرچه شدت وزش باد شمالی بر روی دریای خزر افزایش یابد، از مقادیرگرمای نهان، دمای سطح دریا و شدت بارش ها به میزان بیشتری کاسته می شود. نتیجه نهایی آنکه در فصل زمستان بواسطه استقرار مراکز پرفشار قوی تر بر جانب شمالی و غربی دریای خزر، میزان گردش واچرخندی و فشار هوا در ترازهای زیرین جو بر روی بخش جنوبی دریا افزایش قابل ملاحظه ای می یابد. این افزایش با وردایی نصف النهاری قابل توجه پرفشارهای دینامیکی زمستانه، تغییر جهت وزش باد غالب در مهمترین الگوی بارش زای خزری و کاهش دما و شار گرمای نهان در سطح دریای خزر همراه می گردد. مجموع شرایط فوق کاهش مقدار، شدت و تعداد روزهای بارشی را در طول فصل زمستان در سواحل جنوبی دریای خزر بدنبال دارد.
کلمات کلیدی
, بارش های خزری, الگوهای همدیدی, پرفشارهای دینامیک, دمای سطح دریای خزر, باد شمالی, الگوی الاکلنگی یک سویه.
@article{paperid:1028726,
author = {مفیدی, عباس and زرین, آذر and غلامرضا جانبازقبادی},
title = {تبیین علل کاهش یافتن مقدار و شدت بارش های زمستانه در قیاس با بارش های پائیزه در سواحل جنوبی دریای خزر},
journal = {فیزیک زمین و فضا - Journal of the Earth and Space Physics},
year = {2012},
volume = {38},
number = {1},
month = {June},
issn = {2538-3906},
pages = {177--203},
numpages = {26},
keywords = {بارش های خزری، الگوهای همدیدی، پرفشارهای دینامیک، دمای سطح دریای خزر، باد شمالی، الگوی الاکلنگی یک سویه.},
}
%0 Journal Article
%T تبیین علل کاهش یافتن مقدار و شدت بارش های زمستانه در قیاس با بارش های پائیزه در سواحل جنوبی دریای خزر
%A مفیدی, عباس
%A زرین, آذر
%A غلامرضا جانبازقبادی
%J فیزیک زمین و فضا - Journal of the Earth and Space Physics
%@ 2538-3906
%D 2012
