به منظور بررسی اثر تراکم بر شاخص های فیزیولوژیک مرزه و شبدر ایرانی در کشت مخلوط، ازمایش در سال زراعی 1384 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی ب 7 تیمار(تراکم ثابت شبدر) و 4 تکرار به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از کشت خالص شبدر با تراکم 80 بوته در متر مربع، کشت خالص مرزه با تراکم های 27، 40 و 80 بوته در متر مربع و کشت مخلوط شبدر با تراکم 80 بوته در متر مربع و مرزه با تراکم های 27، 40 . 80 بوته در متر مربع. در کرت های کشت مخلوط 8 خط کشت به صورت دو ردیف شبدر ایرانی و دو ردیف مرزه و در کرت های کشت خالص 8 خط کشت از گیاه مورد نظر در نظر گرفته شد. نتایج در مورد گیاه مرزه نشان داد که تجمع ماده خشک، شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول در مرزه در تیمار های کشت خالص به طور معنی داری بیشتر از تیمارهای کشت مخلوط مرزه و شبر بود. به طوری که این شاخص ها در تیمار کشت خالص مرزه با تراکم 27 بوته در متر مربع بیشترین مقدار به دست آمد. و با افزایش تراکم تیمارهای کشت خالص این شاخص ها کاهش یافتند. در تیمارهای کشت مخلوط با افزایش تراکم شاخص های فیزیولوژیک رشد مرزه نیز افزایش یافت. نتایج در مورد گیاه شبدر ایرانی نشان داد که در زمان برداشت اول تمامی شاخص های رشدی شبدر در تیمار کشت مخلوط شبدر و مرزه با تراکم 27 بوته در متر مربع به طور معنی داری در بیشترین مقدار خود بودند و با افزایش تراکم مرزه این شاخص ها کاهش یافت و در کشت خالص شبدر به کمترین میزان خود رسی. در چین های دوم و سوم این روند معکوس بود، بدین صورت که شاخص های رشدی شبدر در تیمارهایکشت خالص شبدر بیشترین مقدار بودند و سپس به ترتیب در تیمارهای کشت مخلوط شبدر و مرزه با تراکم 80، 40 و 27 بوته در متر مربع کاهش یافت.

کلمات کلیدی