میزان کربن آلی خاک و تغییرات آن، یکی از شاخص‌های مهم برای تعیین تاثیر تغییر کاربری اراضی بر کیفیت خاک می‌باشد. این پژوهش با هدف مقایسه تاثیر کشت دیم یونجه و غلات بر تغییرات کربن آلی خاک در منطقه روئین واقع در استان خراسان شمالی با میانگین بارندگی و دمای سالیانه به‌ترتیب 351 میلی‌متر و 3/8 درجه سانتی‌گراد انجام شده است. 105 نمونه خاک از شیب‌های شمالی، جنوبی، شرقی، غربی و بدون جهت در کاربری‌های دیم غلات، یونجه و مرتع در 7 نقطه از عمق 15-0 سانتی‌متری بخش شیب پشتی، در تیرماه برداشت شد. شیب‌های شرقی در هر سه کاربری بیشترین مقدار کربن آلی را داشته و میانگین آن تا 35/1 درصد در کاربری یونجه، 20/1 درصد در دیم و 64/1 درصد در مرتع و کمترین مقدار کربن آلی مربوط به شیب‌های جنوبی با میانگین 81/0 در یونجه، 60/0 در دیم و 31/1 درصد درمرتع می‌باشد. در سه کاربری، از نظر آماری تفاوت معنی‌داری بین مقدار کربن آلی در شیب‌های شرقی با شیب‌های شمالی و غربی مشاهده نشد. همچنین، نتایج تجزیه واریانس، نشان داد که تاثیر جهات شیب بر میزان کربن آلی خاک کمتر از نوع کاربری است، لذا جهت جلوگیری از تخریب اراضی و با توجه به اهمیت اقتصادی و وابسته بودن مردم منطقه به‌ دیم‌کاری، می‌توان توصیه کرد که به غیر از شیب‌های جنوبی، علاوه بردیم‌کاری غلات، کشت یونجه نیز با رعایت اصول حفاظتی ادامه پیدا کند.

کلمات کلیدی