آب و هوا در طی تاریخ همواره نقش مهمی در زندگی و حیات بشر داشته است به نحوی که برخی از اندیشمندان، ظهور و سقوط تمدن های گذشته را کاملا تحت تاثیر تغییرات آب و هوایی دانسته اند. اگر چه با پیشرفت های شگرف در زمینه علم و فناوری، این دیدگاه جبرگرایانه امروزه کمتر مورد قبول و تائید جوامع علمی است، اما در عصر حاضر نیز وقوع مکرر پدیده های مخرب جوی و تغییرات و وردایی های بزرگ مقیاس آب و هوایی، زندگی و حیات بشری را در مقیاس های منطقه ای تا جهانی به شدت از خود متأثر ساخته است. بدین ترتیب در دهه های اخیر به دلیل تاثیر مخرب برخی از فعالیت های نابخردانه بشر، ما شاهد وقوع مکرر پدیده های مخرب جوی و تغییرات آب و هوایی در مقیاس جهانی، منطقه ای و محلی هستیم که تاثیرات نامطلوبی را بر زندگی بشر داشته و امنیت محیط و جوامع انسانی را با تهدیدات جدی مواجه ساخته است. گرم شدن کره زمین، بروز و تداوم خشکسالی ها، وقوع طوفان ها و سیلاب های ویرانگر، افزایش امواج گرمایی و توفان های گردوغباری، بالا آمدن سطح آب دریاها و افزایش وقوع پدیده های حدی در جو از جمله چالش های اساسی هستندکه عمدتا به دلیل بروز تغییرات آب و هوایی ایجاد گردیده اند. تغییرات آب و هوایی یاد شده، تبعات منفی بی شماری را به همراه داشته و خسارت های هنگفت و جبران ناپذیری را برای جوامع انسانی، حیات جانوری و منابع زیستی وارد می نمایند. تغییرات آب و هوایی با تاثیرگذاری بر الگوی پراکنش امراض و بیماری ها، بروز قحطی، کاهش منابع آب و تشدید درگیری ها و نزاع ها بر سر منابع آب و غذا، امنیت جوامع انسانی را در ابعاد مختلف سیاسی،‌ اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی مورد تهدید جدی قرار داده است. این مقاله تلاش دارد با بکارگیری روش توصیفی –تحلیلی، جایگاه و نقش تغییرات آب و هوایی دهه های اخیر را بر امنیت پایدار جوامع انسانی مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهد.

کلمات کلیدی