یکی از مباحث مهم در علم فقه و اصول،‏ مسئله راه‌های تعدی از نصوص شرعی است که به موازات آن،‏ بحث راه‌های کشف علت نیز مطرح می‌شود. به نظر می‌رسد که این مسئله هنوز جایگاه شایسته خود را در فقه شیعه،‏ به دست نیاورده است. نوع فقهای شیعه برای تعدی حکم از مورد نص،‏ علاوه بر استفاده از قیاس منصوص‌العله و قیاس اولویت،‏ به تنقیح مناط،‏ الغاء خصوصیت و مناسبت حکم و موضوع،‏ استناد می‌کنند. در مقابل،‏ قیاس،‏ استحسان و مصالح مرسله،‏ مستند اهل سنت برای انجام این کار است. تنقیح مناط خود به دو نوع تقسیم می‌شود: تنقیح مناط قطعی و تنقیح مناط ظنی. هرجا فقها به تنقیح استناد می‌کنند،‏ مرادشان تنقیح مناط قطعی است و اساساً تنقیح مناط ظنی را قیاس باطل،‏ به شمار می‌آورند..

کلمات کلیدی