سفید بالک پنبه Gennadius, 1889) Bemisia tabaci یکی از آفات مهم پنبه در خراسان است که با تغذیه مستقیم از شیره گیاهی پنبه و به صورت غیرمستقیم با انتقال ویروس های بیماری زای گیاهی موجب وارد آمدن خسارت به پنبه و کاهش عملکرد محصول می شود. استفاده از ارقام مقاوم یک روش ایمن، از نظر زیست محیطی و اقتصادی در جهت کنترل این آفت می باشد. . بدین منظور طی سال زراعی 1388 آلودگی هفت رقم مختلف پنبه (اکرا برگ سبز، اکرا برگ قرمز، مهر، ورامین، خرداد، ساحل و ترموس 14) به سفید بالک پنبه در شرایط مزرعه، گلخانه و آزمایشگاه ایستگاه تحقیقات پنبه شرق کشور (کاشمر) مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج این بررسی ها اختلاف معنی دار بین ارقام مورد آزمایش از نظر آلودگی به آفت نشان داد (0.01>P). رقم ترموس 14 بیشترین جمعیت سفید بالک پنبه را در شرایط مزرعه، گلخانه و آزمایشگاه داشت در حالی که رقم اکرا برگ سبز دارای کمترین جمعیت تخم، پوره و حشره کامل بود. در ادامه سمیت حشره کش ایمیداکلوپراید (مایع غلیظ قابل تعلیق 35 درصد) علیه مراحل مختلف سنی تخم، پوره و حشره کامل سفید بالک پنبه روی دو رقم ترموس 14 و اکرا برگ سبز پنبه (به ترتیب ارقام حساس و مقاوم پنبه نسبت به سفید بالک پنبه) مورد بررسی قرار گرفت. آزمایشات زیست سنجی با استفاده از روش غوطه ورسازی برگ در دمای 2±24 درجه سانتی گراد، رطوبت نسبی 5±60% و دوره نوری 16:8 (تاریکی: روشنایی) انجام شد. نتایج این بررسی نشان داد که سمیت ایمیداکلوپراید علیه تمام مراحل رشدی سفید بالک پنبه روی رقم اکرا برگ سبز (مقاوم) بیشتر از رقم ترموس 14 (حساس) بود. شاخص LC50 ایمیداکلوپراید علیه تخم، پوره و حشره کامل روی رقم ترموس 14 به ترتیب برابر 151.61، 67.66 و 112.65 پی پی ام (ماده موثره) بود و روی رقم اکرا برگ سبز به ترتیب برابر 135.78، 59.30 و 97.13 پی پی ام (ماده موثره) بود. نتایج نشان دهنده پتانسیل بالای کاربرد ارقام مقاوم و هم چنین کاربرد این ارقام در تلفیق با حشره کش ایمیداکلوپراید جهت مدیریت انبوهی جمعیت سفید بالک پنبه می باشد.

کلمات کلیدی