گلرنگ از قدیمی ترین گیاهان شناخته شده نزد انسان است که از قدیم بعنوان یک گیاه دارویی مورد کشت قرار می گرفته است و ایران بعنوان یکی از مراکز اولیه پیدایش آن شناخته شده است. تشخیص تنوع گونه های گیاهی برای نگهداری منابع ژنتیکی و کاربرد علمی و عملی این مواد در برنامه های به نژادی برای اصلاحگران از اهمیت بالایی برخوردار است. این تحقیق به منظور بررسی تنوع ژنتیکی 24 ژنوتیپ گلرنگ از ژرم پلاسم بین المللی، توده های بومی ایران و گلرنگ وحشی با استفاده از نشانگر مولکولی RAPD انجام شد. تجزیه داده‌های نشانگر RAPD بر مبنای 11 آغازگز از 27 آغازگر صورت گرفت. 11 آغازگر RAPD استفاده شده 140 باند چند شکل تولید کردند. اندازه قطعات تکثیر شده بین 3500-250 جفت باز بود. بر اساس داده‌های حاصل از نشانگر RAPD دو توده محلی قوجان1 و2 از ایران بیشترین شباهت و ژنوتیپ VF-18 از سیمیت با گلرنگ وحشی کمترین شباهت را دارد. گروه‌بندی بر مبنای نشانگر RAPD در ضریب شباهت 78/0 ژنوتیپ‌ها را به نه گروه تقسیم نمود. نشانگر مولکولی RAPD بخوبی ژنوتیپ های مختلف را از یکدیگر تفکیک نماید. گروه‌بندی بر اساس نشانگر RAPD نشان داد که بین تنوع ژنتیکی ژنوتیپ ها با فاصله جغرافیای آنها ارتباطی وجود ندارد. ژنوتیپ های ایرانی در اکثر گروهها مشاهده شدند که این امر می تواند دلیلی بر تنوع زیاد در بین ژنوتیپ های گلرنگ ایرانی باشد که می توان درطی برنامه‌های اصلاحی گلرنگ از این ارقام استفاده نمود. نتایج این مطالعه نشان داد که نشانگر RAPD یک ابزار مناسب برای مطالعه تنوع ژنتیکی و مدیریت ژرم پلاسم گلرنگ است.

کلمات کلیدی