این تحقیق به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت پاییزه و بهاره بر روی عملکرد دانه، میزان روغن و ترکیب اسید های چرب ارقام گلرنگ در منطقه شیروان انجام شد. تحقیق در قالب طرح بلوک کامل تصادفی و به صورت کرت‌های خرد شده با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی شیروان، دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1390-1389 به اجرا در آمد. کرت‌های اصلی به دو تاریخ کاشت پاییزه و بهاره و کرت‌های فرعی به پنج رقم گلرنگ شامل سینا، CW-4445، Sahuripa- 88، توده محلی قوچان و توده محلی اصفهان اختصاص یافت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تاریخ کاشت، عملکرد دانه، میزان روغن و ترکییب اسید های چرب را تحت تاثیر قرار میدهد. عملکرد دانه و میزان روغن در کشت پاییزه ( به ترتیب kg/ha 2230 و 5/29 درصد) بیشتر از کشت بهاره (به ترتیب kg/ha 1520 و 5/27 درصد) بود. بر اساس نتایج این تحقیق رقم سینا در کشت پاییزه (kg/ha2989) و رقم CW-4440 در کشت بهاره (kg/ha1789) بیشترین عملکرد دانه را داشتند. به لحاظ میزان روغن هم در کشت پاییزه و هم کشت بهاره رقم Sahuripa- 88 بالاترین درصد روغن (به ترتیب 32 و 7/29 درصد) را دارا بود. میزان اسیدهای چرب پالمتیک، استئاریک و اولئیک در کشت پاییزه نسبت به بهاره افزایش معنیداری یافت. با این وجود میزان اسیدهای چرب لینولئیک و لینولنیک در کشت پاییزه کاهش معنیداری را نشان داد و نیز دارای پایداری روغن بالایی بود. بر اساس نتایج این تحقیق بین ژنوتیپ‌ها تفاوت معنیداری در عملکرد دانه، میزان روغن، ترکیب اسیدهای چرب و پایداری روغن وجود دارد. نتایج حاصل از این تحقیق گویای این است که تاریخ کاشت و رقم از مهمترین عوامل موثر بر عملکرد دانه، میزان و کیفیت روغن در دانه گلرنگ محسوب می‌شوند. ارقام سینا، CW-4445 و توده محلی قوچان دارای پتانسیل مناسبی برای توسعه کشت گلرنگ و افزایش سطح زیر کشت در منطقه هستند.

کلمات کلیدی