سرمایه اجتماعی را میتوان مجموعهای از عناصر نظیر اعتمادجمعی، هنجارها و شبکهها دانست که موجب ایجاد ارتباط و مشارکت بهینه اعضای یک جامعه شده و در قالب آن همکاریها تسهیل میگردد. به حرکت درآوردن سرمایههای اجتماعی متروک، مؤلفه ای مثبت در راه تجمیع نیروها وتقویت همکاریها است ودرفرآیند ایجاد تغییرات سیاسی- اجتماعی نقش قابل توجهی دارد. این نکته در انقلابها که ازمصادیق مهم تغییرات اجتماعی هستند، جایگاه برجستهای مییابد. چراکه انقلابها نیازمند مشارکت، آگاهی و اعتمادند و این مهم بابکارگیری سرمایه اجتماعی و استفاده بهینه از آن میسر میشود. در این نوشتار پس از تبیین مفهوم سرمایۀ اجتماعی و ابعاد آن، با نگاهی استنباطی و مبتنی بر سیرة نظری و عملی امام خمینی(ره) و با تکیه بر تحلیل گفتارها و واکاوی اندیشه وی در این باب، نشان میدهیم که ایشان با بهرهگیری بهینه از عناصر و نهادهای مذهبی، سه مؤلفۀ اعتماد، انسجام و مشارکت را تقویت نموده و در نتیجه توانست سرمایۀ اجتماعی جامعه ایران را به طرز مطلوب و در راستای شکل گیری نظام جمهوری اسلامی تقویت و مدیریت نماید.

کلمات کلیدی