مقدمه: علاقه و نیاز جامعه به ارتقای سلامتی از طریق ورزش، موضوعی است که توجه محققان را بر ساز و کارهایی که موجب بهبود یا آسیب عملکرد دستگاه ایمنی هنگام فعالیت ورزشی می شود جلب کرده است(1). اگرچه بیشتر سلول های ایمنی هنگام فعالیت ورزشی افزایش می یابند اما در مدت بازیافت پس از فعالیت ورزشی شدید یک مرحلة سرکوب دستگاه ایمنی یا پنجرة باز اتفاق می افتد که پیامد آن افزایش آمادگی ابتلا به عفونت است(2). کاهش وزن و تبعات آن موضوعی است که بین ورزشکاران به ویژه کشتی گیران شایع می باشد. از طرف دیگر استفاده از روش های مختلف کاهش وزن با تفکر تضعیف عملکرد ورزشی و سیستم ایمنی ورزشکار در گروه ورزشکاران رایج است. این تحقیق به منظور بررسی تاثیر کاهش وزن بر گلبولهای سفید و زیر گروههای آن بعد از یک دوره کاهش وزن حاد و تدریجی در کشتی گیران تمرین کرده انجام شد. روش شناسی: به این منظور 22 نفر از کشتی گیران تمرین کرده استان خراسان رضوی با محدودة سنی 25-20 سال به صورت داو طلبانه انتخاب و به طور تصادفی به دو گروه کاهش وزنی حاد و گروه کاهش وزنی تدریجی تقسیم شدند. نمونه گیری خونی در سه مرحله قبل از کاهش وزن(مرحلهA) ،16 ساعت بعد از دوره کاهش وزن(مرحلهB) و پس از آخرین مرحله اجرای آزمون های عملکرد ورزشی(مرحلهC) گرفته شد(درصد تغییرات حجم پلاسما بر اساس فرمول دیل وکاستیل 1974 محاسبه شد) ، هم چنین آزمون هایی(با انجام تست های شبیه سازی شده به مسابقات کشتی) برای ارزیابی توان هوازی و بی هوازی، قدرت و استقامت عضلانی گرفته شد. از آزمودنی ها خواسته شد که 4 درصد از وزن خود را کاهش دهند. گروه اول به طور سنتی با استفاده از سونا و رژیم سخت غذایی طی 48 ساعت و گروه دوم براساس روش تدریجی (3)، به کاهش وزن پرداختند. داده ها به وسیلة نرم افزار SPSS و آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر در سطح معنی داری (05/0p<) انجام شد. یافته ها: میانگین گلبول های سفید در هر دو گروه حاد و تدریجی در مرحلهB به طور معنی داری افزایش پیدا نکردند( 05/0p>) . اما گروه حاد در مرحله B ، 7/4 درصد افزایش گلبول سفید را نسبت به مرحله A داشتند. ولی گروه تدریجی در مرحله B ،4/5 درصد کاهش گلبول سفید را نسبت به مرحله A از خود نشان دادند گلبول های سفید در گروه حاد و تدریجی در مرحله C به طور معنی داری افزایش پیدا کردند(05/0p<). که این میزان افزایش گلبول های سفید در گروه حاد در مرحله C نسبت به مرحله A،53 درصد بود(خارج از رنج محدوده طبیعی)، از طرفی میزان افزایش گلبول های سفید در گروه تدریجی در مرحلهC نسبت به مرحله A، 42 درصد بود(در رنج محدوده طبیعی). تغیییرات گلبول های سفید وزیر گروه های آن در جدول 1 نشان داده شده است. بحث: با توجه به نتایج فوق می توان به این نتیجه رسید که در مقایسه بین دو گروه میزان افزایش گلبول های سفید در گروه حاد در مرحلهB و C بیشتر از گروه تدریجی بوده. و میزان افزایش گلبول های سفید در مرحله C خارج از رنج طبیعی بوده است، اما در گروه تدریجی تغییرات گلبول های سفید در محده رنج طبیعی بوده است .از طرفی مکانیسم اثر گذار در این پدیده را این گونه می توان بیان کرد، که کاهش وزن حاد استرس فیزیولوژیکی شدیدی است که می تواند با اختلالاتی در متغیرهای سیستم ایمنی همراه باشد و فرد را برای ابتلا به بیمار یهای خاص از جمله عفونت های مجاری تنفسی فوقانی مستعدتر می سازد. همچنین افزایش گلبول های سفید که در بیشتر تحقیقات همچون تحقیق حاضر مشاهده شد (4) نیز ممکن است ناشی از نوتروسیتوز مربوط به اثر تغییرات کاتکولامین ها و کورتیزول و برخی عوامل حاصل از ورزش حاد و برخوردی مانند کشتی باشد (5). با توجه به نقش بیگانه خواری نوتروفیل ها و افزایش آن ها به هنگام التهاب، این نتیجه دور از ذهن نبود، زیرا ورزش شدید باعث آسیب بافت عضلانی می شود و در نتیجه این آسیب میزان گلبول های سفید افزایش می یابد. احتمالا برخی عوامل مانند افزایش فعالیت دستگاه عصبی سمپاتیک، افزایش برون ده قلبی و ایجاد تغییرات در سلول های اندوتلیال مویرگ ها، در آزاد شدن این سلول های چسبیده به دیواره مویر گ ها به درون جریان خون نقش دارند (6). نتیجه گیری: کاهش وزن حاد در مقایسه با کاهش وزن تدریجی اثر تخریبی بیشتری بر سیستم ایمنی می گذارد ، و این احتمال وجود دارد که در پی کاهش وزن به شیوه حاد سیستم ایمنی تضعیف شود.

کلمات کلیدی