مدیریت صحیح آب و خاک و انتخاب گونه‌ گیاهی متناسب با شرایط مختلف محیطی از مهمترین راهبردها برای تولید عملکرد مطلوب است. در این آزمایش اثر فواصل آبیاری و کودهای آلی و شیمیایی بر خصوصیات کیفی اندام هوائی سه گیاه داروئی اسطوخودوس، رزماری و زوفا، طی دو سال زراعی 88-1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد مورد مطالعه قرارگرفت. آزمایش در قالب طرح کرت‌های دوبار خرد شده و در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل ترکیبی از فواصل آبیاری در سه سطح (10 ، 20 و 30 روز) ، مقادیر مختلف انواع کود در شش سطح (شاهد بدون کود، کود بیولوژیک نیتروکسین، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی، کود دامی 10 و20 تن در هکتارکود دامی) و سه گونه دارویی (اسطوخودوس، رزماری و زوفا) بود. نتایج نشان داد که درصد و عملکرد اسانس متأثر از اعمال تیمار آبیاری، کود و تاریخ برداشت بود. بطوریکه با افزایش فواصل آبیاری بر درصد اسانس به طور معنی داری افزوده شد. بیشترین درصد اسانس در مدار آبیاری 30 روز و کاربرد کود بیولوژیک تولیدشد. از میان سه گیاه مورد مطالعه بالاترین درصد اسانس مربوط به گیاه رزماری (3/1 درصد) و کمترین درصد اسانس مربوط به گیاه زوفا (8/0 درصد) بود. بیشترین عملکرد اسانس در هر دوسال مربوط به چین دوم گیاه اسطوخودوس بود. بیشترین عملکرد اسانس برای سه گیاه اسطوخودوس (10 کیلوگرم در هکتار)، رزماری (7 کیلوگرم در هکتار) و زوفا (12 کیلوگرم در هکتار)، در نتیجه کاربرد کود بیولوژیک حاصل شد. مقایسه میانگین عملکرد اسانس تولید شده در هر سه گیاه دارویی نشان داد که بیشترین مقدار اسانس به میزان 12 کیلوگرم در هکتار در فواصل آبیاری 10 روز یک‌بار تولید شد. بنابراین در مزرعه‌ای که هرسه گیاه را تحت مدیریت واحد تولید نماید بهترین تیمارهای آبیاری و کود برای استحصال بالاترین عملکرد اسانس، استفاده از فواصل آبیاری 20 روز و کاربرد 10 تن در هکتار کود دامی می‌باشد.

کلمات کلیدی