گردشگری در محیط‌های روستایی با توجه به توسعة شهرنشینی، بهبود سیستم حمل ونقل و ارتباطات، افزایش اوقات فراغت و غیره درحال گسترش بوده است و به دنبال آن، شکل گیری و گسترش خانه های دوم از پدیده های مهم قرن بیستم و سده های حاضر است. ناحیة مورد مطالعه در این پژوهش با برخورداری از موقعیت ممتاز طبیعی و بوم شناختی و با توجه به نزدیکی به شهر قوچان پذیرای بسیاری از گردشگران خانه‌های دوم در محیط‌های روستایی است. هدف از انجام این تحقیق، مطالعة‌ آثار گوناگون توسعة گردشگری خانه‌های دوم و تحلیل مقایسه‌ای آن از منظر مالکان و اهالی در دهستان شیرین دره قوچان است. روش تحقیق در این مطالعه، تجربی و در بخشی توصیفی- تحلیلی است. جامعة‌ آماری تحقیق، 7 روستا با 1188 خانوار جمعیت است که بر اساس فرمول کوکران، 218 پرسشنامه در قالب دو گروه مالکان و اهالی به روش سیستماتیک تصادفی در منطقه، گردآوری شده است. یافتههای پژوهش نشان دادند که رابطه ای مثبت و مستقیم بین توسعة‌ گردشگری خانه‌های دوم و تغییرات در ابعاد اجتماعی و اقتصادی در سطح روستاهای منطقه وجود دارد. شدت تأثیر متغیر توسعة‌ گردشگری خانه‌های دوم بر تغییرات اجتماعی و اقتصادی زندگی روستاییان، 502/0 برآورد شده است که این میزان بیانگر تأثیر متوسط گردشگری خانه‌های دوم در سطح منطقه است. سرمایه‌گذاری افراد غیر روستایی بیشترین تأثیر را با ضریب حدود 35% در شکلگیری انواع تغییرات در زندگی روستاییان داشته است. تفاوت معنی داری در دیدگاه مالکان و اهالی نسبت به توسعة‌ گردشگری خانه‌های دوم و تغییرات در ابعاد اقتصادی زندگی روستاییان وجود دارد. با توجه به یافتهها، راهکارهایی چون طراحی نظام مدیریت یکپارچة گردشگری خانه‌های دوم، انجام مطالعات کاربری زمین بر اساس ارزیابی توان بوم شناختی، انجام مطالعات و اجرای طرح‌های مدیریت پسماند و فاضلاب، تدوین آیین‌نامه‌های اجرایی مربوط به طراحی منظر و محیط روستایی، تدوین و اجرای آیین‌نامه‌های مربوط به تغییر کاربری باغ ها و مزارع به خانه‌های دوم و غیره پیشنهاد شده است.

کلمات کلیدی