Abstract Root characteristics of wheat (Triticum aestivum L.) genotypes are wildely believed to be important in tolerating water deficit. In order to investigate root growth and dry matter partitioning of five wheat cultivars differing in drought resistance, two separate experiments were conducted under well water and moisture stress conditions using controlled environments at greenhouse, Collage of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad. A randomized complete block design with four replications and five wheat genotypes (Alvand, B.C. Roshan, C-73-5, Zarin and navid) was used for each experiment. Genotypes did not differ in leaf number and leaf area under well watered conditions. Under water deficit conditions, resistant genotypes produced a greater number of leaves per plant and susceptible genotypes produced a lager leaf area per plant compared to other genotypes. Both shoot dry weight and root length for the drought resistant genotypes were significantly higher compared to the rest of others. Root dry weight and root/shoot ratio for the drought resistant genotypes were greater than the more sensitive genotypes, regardless of watering regime. Key words: wheat, drought stress, root/shoot ratio

چکیده به منظور بررسی میزان رشد ریشه و اختصاص مواد به بخش هوایی و ریشه در شرایط تنش رطوبت در گندم، دو آزمایش مستقل با استفاده از ارقام الوند و بک کراس روشن (مقاوم) ، 5-73- Cو زرین (نیمه مقاوم) و نوید (حساس) در شرایط تنش خشکی و عدم تنش به صورت طرح بلوکهای کاملا تصادفی و با چهار تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. کشت بذور در کیسه های پلاستیکی حاوی شن شسته صورت گرفت. با طراحی یک سیستم آبیاری قطره ای کیسه های شن آزمایش شرایط مطلوب همیشه در وضعیت مرطوب قرار داشتند و در آزمایش تنش رطوبت در هنگام بروز علائم تنش، آبیاری به مدت یک ساعت با همان سیستم آبیاری قطره ای صورت می گرفت. در شرایط مطلوب در بین ارقام از نظر تعداد برگ تفاوت معنی داری وجود نداشت ولی در شرایط تنش خشکی ارقام مقاوم تعداد برگ بیشتری داشتند. در شرایط تنش رطوبت ارقام مقاوم کمترین و ارقام متوسط و حساس به خشکی بیشترین سطح برگ را تولید نمودند. در شرایط مطلوب رقم بک کراس روشن کمترین وزن خشک بخش هوایی را داشت در صورتی که شرایط تنش، رقم حساس به خشکی نوید پایین ترین وزن خشک بخش هوایی را به خود اختصاص داد. در شرایط تنش رطوبت علیرغم عدم وجود اختلاف معنی دار بین ارقام مورد بررسی از نظر طول ریشه، ارقام مقاوم در مقایسه با ارقام حساس طول ریشه بیشتری داشتند. در شرایط مطلوب و تنش رطوبت رقم الوند بیشترین وزن خشک ریشه را داشت. در هر دو آزمایش رقم مقاوم به خشکی الوند بیشترین و رقم حساس نوید کمترین نسبت ریشه به بخش هوایی را دارا بودند. در مجموع به نظر می رسد در شرایط تنش رطوبت، ارقام مقاوم به خشکی از سطح برگ کمتر و تعداد برگ بیشتر ، طول و وزن خشک ریشه بیشتر و از نسبت ریشه به بخش هوایی بالاتری در مقایسه با ارقام حساس به خشکی برخوردار هستند. واژه های کلیدی : گندم، تنش خشکی، ریشه و نسبت ریشه به بخش هوایی (R/S)

Keywords