کتاب مهم و مشهور تاریخ اسلام یکی از معدود آثار باقی مانده از زنده یاد دکتر علی اکبر فیاض (1277-1350) به شمار می آید که اولین بار در سال 1327 شمسی منتشر شد و تاکنون بارها توسط انتشارات دانشگاه تهران تجدید چاپ شده است. دکتر فیاض در این اثر نسبتا مختصر، گزارشی مستند و هنرمندانه از دوره هایی مهم و طولانی از تاریخ اسلام ارائه کرده است. تاریخ اسلام دکتر فیاض به رغم نقاط قوت بسیار (استفاده گسترده از منابع متعدد و متنوع، نثر زیبا و فاخر، بی طرفی علمی و...) کاستی هایی نیز دارد؛ اگر از چاپ نامناسب آن صرف نظر کنیم، می توان به بروز اشکالاتی در تنظیم حجم و فصول کتاب، ارائه مطالبی بی ارتباط با عنوان کتاب، عدم استفاده از شیوه واحد ارجاع دهی، ایجاز مخلّ، استفاده از جملات نارسا، برخی اغلاط جغرافیایی، ثبت نادرست بعضی تاریخ ها، بی دقتی در ثبت شماری از وقایع و عدم برخورد نقادانه با بعضی روایت های تاریخی اشاره کرد. در این مقاله این کتاب در دو بخش مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفته است: 1. از منظر عناصر بیرون متن: نویسنده، ناشر و چاپ، خوانندگان و زمینه اثر. 2. از منظر عناصر درون متن: عنوان، حجم و تبویب کتاب، منابع، ارجاعات، نثر کتاب، پاراگراف بندی، روش نویسنده و محتوای کتاب.

کلمات کلیدی