با گذشت بیش از دو دهه از آغاز اجرای طرح‌های هادی در نواحی روستایی کشور و صرف هزینه‌های زیاد در مراحل مختلف تهیّه و اجرای آن، شاهد آثار گوناگون در زمینه‌های کالبدی ـ فضایی، همچون دگرگونی در بافت کالبدی روستا، تغییر در الگوی ساخت مسکن، ناهماهنگی در شبکه‌ی معابر روستا، تسهیل در امر رفت‎وآمد روستاییان و ... هستیم. هدف از پژوهش در این مطالعه، ارزیابی آثار کالبدی اجرای طرح‌های هادی در توسعه‌ی سکونتگاه‌های روستایی در قسمتی از کشور است. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است که برای گردآوری اطلاعات از روش‌های میدانی و اسنادی کمک گرفته شده و بر اساس آن با توجّه به حجم جامعه‎ی آماری (4025 خانوار)، حجم نمونه‎ی خانوارهای مورد پرسشگری بر پایه‌ی فرمول کوکران برابر 298 خانوار بوده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد، بیشترین اثرگذاری طرح‌های هادی در روستاها در بُعد بازگشایی و نوسازی شبکه‌ی معابر روستایی روی داده است، به‎گونه‎ای که 6/77 درصد اثرگذاری طرح‌ها در رابطه با متغیّر شبکه‌ی معابر قرار می‌گیرد و در کنار آن، میانگین وزنی 88/2 اثرگذاری طرح هادی را در این متغیّر تبیین می‌کند، امّا در سایر متغیّرها، یعنی مسکن روستایی و کاربری اراضی، توفیق چندانی در محیط‌های روستایی حاصل نشده است. با توجّه به یافته‌های پژوهش، راهکارهای اجرایی مانند، ظرفیت‌سازی نهادی و قانونی در جهت تسهیل و افزایش مشارکت مردمی در توسعه ی کالبدی نقاط روستایی، تخصیص اعتبارات کافی و برنامه ی مدّون مالی برای اجرای کامل طرح ها، جلوگیری از ورود عناصر و قوانین مکتوب شهری به حوزه-‌های روستایی و بازنگری آنها و... پیشنهاد می‌شود‌.

کلمات کلیدی